- Tên Ebook: Con Cai Chung Ta Deu Gioi - Adam Khoo & Gary Lee
- Loại file: PDF
- Dung lượng: 5 MB
- Số trang: 171
LINH TẢI:
TRÍCH DẪN:
Tác giả nổi tiếng của "Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế Con Cái Chúng Ta Để có Những bí quyết làm Trôi Dây Tai Nạng trong con bạn ADAM KHOO & GARY LEE Chia sẻ ebook : http://downloadsach.com/ Follow us on Facebook : https://www.facebook.com/caphebuoitoi LỜI GIỚI THIỆU Chúng tôi xin hân hạnh giới thiệu tới bạn quyển sách: "Con Cái Chúng Ta Đều Giỏi: Bí quyết làm trỗi dậy tài năng trong con bạn", quyển sách đặc biệt dành cho các bậc làm cha làm mẹ, được tác giả Adam Khoo viết sau thành công vang dội của quyển sách bán chạy nhất: "Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế!" (dành cho các bạn học sinh - sinh viên). Nếu như "Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế!" đã hoàn thành sứ mệnh giúp cho các bạn học sinh – sinh viên nói riêng, và người học nói chung, thành công trên con đường học vấn, thì "Con Cái Chúng Ta Đều Giỏi" ra đời với sứ mệnh giúp cho các bậc phụ huynh có được những đứa con ngoan ngoãn và thành công. Quyển sách này là một bổ trợ không thể thiếu cho bất kỳ bậc cha mẹ nào có con đang sở hữu "Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế!" giúp thế hệ trẻ Việt Nam bay lên chinh phục những đỉnh cao mới. Chỉ hơn một năm kể từ khi xuất bản, "Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế!" đã đến tay hàng chục ngàn độc giả Việt Nam, và đã giúp không ít người có được những thành tích vượt bậc trong học tập lẫn cuộc sống. Chúng tôi đã nhận được hàng trăm thư từ - email cảm ơn của bạn đọc xa gần kể lại những gì họ đã đạt được sau khi đọc quyển sách. Chính vì thế, một lần nữa, được sự tin tưởng, đồng tình và ủng hộ của chính tác giả Adam Khoo, chúng tôi lại bắt tay vào dịch và đặc biệt là biên soạn lại nội dung quyển "Con Cái Chúng Ta Đều Giỏi" từ bản gốc tiếng Anh sao cho dễ hiểu, phù hợp với đời sống văn hóa người Việt. Cũng như "Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế!", mặc dù được biên soạn kỹ lưỡng, tất cả tinh hoa từ bản tiếng Anh của "Con Cái Chúng Ta Đều Giỏi" đều được truyền đạt lại bằng tiếng Việt một cách trung thực, mạch lạc, rõ ràng, đầy đủ chi tiết và hơn thế nữa. Chúng tôi tin rằng, là cha mẹ, bạn luôn mong muốn, thậm chí sẵn sàng hy sinh cho thành công và hạnh phúc của con cái. Nhưng như thế vẫn chưa đủ, nhất là trong bối cảnh phức tạp đa chiều của xã hội hiện đại, các bậc cha mẹ cần được trang bị những hiểu biết và phương pháp giáo dục, đã được chứng minh là hiệu quả trong việc khơi dậy tài năng tiềm ẩn trong mỗi đứa trẻ. Với tư cách là một trong những chuyên gia đào tạo hàng đầu ở Châu Á, Adam Khoo và đội ngũ huấn luyện của anh đã đào tạo thành công hàng trăm ngàn học viên ở Singapore và các nước Châu Á. Thông qua đó, Adam Khoo và các đồng nghiệp đã rút ra được nhiều kinh nghiệm thực tế và phương pháp thực tiễn để giúp trẻ em lớn lên trong môi trường văn hóa Á Đông, có thể phát huy toàn bộ tiềm năng của mình. Con cái chúng ta đều giỏi là điều mà bất cứ bậc cha mẹ nào cũng muốn tin. May mắn thay, đó cũng là điều đã được cả khoa học lẫn thực tế chứng minh là đúng. Hãy cho phép Adam Khoo và chúng tôi giúp bạn thực hiện một phép lạ đời thường bằng những phương pháp hiệu quả, không những khơi dậy được tài năng còn ngủ yên trong con bạn, mà còn giúp các thế hệ trong gia đình bạn tìm được tiếng nói chung, biến mỗi ngày trong gia đình thành niềm vui và tiếng cười bất tận. Bạn sẽ thực hiện phép lạ đời thường đó như thế nào? Hãy cùng khám phá qua những trang sách... Lời cảm ơn của Adam Khoo Tôi muốn bày tỏ lòng biết ơn đến cha mẹ tôi, Vince, Betty và Joanne, những người đã yêu thương, ủng hộ tôi vô điều kiện trong suốt những năm qua. Cảm ơn vợ tôi Sally, nguồn cảm hứng và sức mạnh của tôi. Cảm ơn hai cô con gái Kelly và Samantha của tôi vì mang đến tiếng cười cho tôi mỗi ngày. Cảm ơn đối tác của tôi, Patrick Cheo, người đã chia sẻ tầm nhìn và liên tục động viên tôi tiến lên một tầm cao mới. Cảm ơn người cộng sự của tôi, Stuart, người đã kề vai sát cánh bên tôi trong sứ mệnh kỳ diệu góp phần làm thay đổi cuộc đời của nhiều người. Cảm ơn Gary Lee vì tình bạn và sự ủng hộ qua bao nhiêu năm. Cảm ơn những huấn luyện viên của tôi, Ramesh Muthusamy, Amin Morni, Melvin Chew, Danny Tong, Leroy Ratnam, Freddy Go- mez, Woei Tang, Yuan Yee, Gerald Lee, Pamela, Andrea và Jeff vì công lao liên tục cải tiến chương trình của chúng ta với niềm đam mê và sự tận tụy. Ðặc biệt cảm ơn Serene Quek, Katherine, Rossana, Andrew, JD, Nata- lie, Leonard và Desmond vì sự ủng hộ vô giá của các bạn. Cảm ơn Si Lin vì đã hoàn thành tốt việc giúp cho tất cả những quyển sách mà tôi viết được xuất bản rộng rãi. Ðồng thời, đặc biệt cảm ơn Jimmy và Irish trong nhóm Superkids/I Am Gifted và Terence, Fiona, Wandy, Aaron và Lawrence trong nhóm đào tạo người lớn. Cũng xin đặc biệt gửi lời cảm ơn tới Fredrick Tan, Dr. Peter Yan, Dr. Cheah Yin Mee và Radiah ở Adam Khoo Learning Centre. Cảm ơn Queenie, Sheena và Webster ở Adam Khoo Technologies Group Sdn Bhd (Mã Lai) và cảm ơn Susanna S Hartawan, Alien Tan, Anni Bahar và Sintawati Halim ở PT Adam Khoo Learning Technologies Group (Indonesia). Xin gửi lời cảm ơn tất cả nhân viên đã đóng góp vào việc xây dựng một nơi làm việc tốt đẹp cho tất cả chúng ta... các bạn biết tôi đang nói đến ai! Cảm ơn toàn thể nhân viên của Adam Khoo Learning Technologies Group, Adcom và Event Gurus đã làm việc không mệt mỏi vào cuối tuần và đêm khuya để xây dựng nên những công ty tầm cỡ. Quyển sách này cũng xin dành tặng cho hàng trăm trợ lý đào tạo và thành viên Whoosh đã tình nguyện cống hiến thời gian giúp công việc đào tạo trong các chương trình "SuperkidsTM", "I Am Gifted, So Are You! TM", "Patterns of ExcellenceTM" và "Wealth AcademyTM". Cảm ơn các thầy hiệu trưởng, thầy cô và giáo sư của tôi ở trường cấp hai Ping Yi, trường Trung Học Victoria và trường Ðại Học Quốc Gia Singapore (National University of Singapore - NUS), những người đã góp phần to lớn trong việc phát triển bản thân tôi như ngày nay. Ðặc biệt cảm ơn Giáo sư Wee Chow Hou, Bà Lee Phui Mun, Bà Ng Gek Tiang, Dr. Kulwant Singh và Dr. May Lwin. Cảm ơn những người thầy và huấn luyện viên đã giúp tôi khám phá tiềm năng thật sự của mình. Cảm ơn người thầy đầu tiên của tôi, Ernest Wong, đã làm cho tôi nhận thấy bản thân mình mạnh mẽ đến nhường nào. Cảm ơn những người thầy như Dr. Tad James, Dr. Richard Bandler, John LaValle, Tony Bu- zan, Brad Sugars, Rober G. Allen và Anthony Robbins, tất cả đã dạy tôi những phương pháp quý giá để đạt đến sự thành công và thịnh vượng. Lời cảm ơn của Gary Lee Xin cảm ơn cha mẹ tôi, Victor và Carina, đã nuôi dạy tôi nên người và yêu thương tôi vô điều kiện. Cảm ơn anh tôi Gerald, người mà tôi có thể tin cậy cả trong lúc khó khăn cũng như trong thuận lợi. Cảm ơn Elsa, người đã hướng dẫn tôi trong cuộc sống và động viên tôi hoàn thành quyển sách này. Cảm ơn anh Adam đã cho phép tôi trở thành một phần trong cuộc hành trình kỳ diệu thay đổi cuộc sống. Cảm ơn Stuart đã khai sáng tôi trên con đường làm huấn luyện viên của mình. Cảm ơn Patrick đã giúp đỡ tôi học cách quản lý. Cảm ơn các đồng nghiệp cùng làm huấn luyện viên của tôi, Amin Morni, Ramesh Muthusamy, Leroy Frank Ratnam, Melvin Chew, Danny Tong, Freddy Gomez, Woei Tang, Andrea Chan, Pamela Chong, Yuan Yee và Jeff. Cảm ơn Candice Koh đã giúp tôi học được ý nghĩa của việc kết nối cảm xúc của mình. Cảm ơn toàn bộ nhân viên của Adam Khoo Learning Technologies Group đã cống hiến thời gian và nỗ lực để tạo ra một công ty đào tạo số 1 tại Singapore và dẫn đầu thị trường huấn luyện học sinh. Cảm ơn các bạn của tôi, Shahnaz, Petrina, Marcus, Cheryl Tham, Lydia, Kalai, Rossana, Lin Kuek, Katherine, Jaelle Ang, Kyrie, Kristy, Theresa cùng các bạn khác, cảm ơn các bạn vì đã là một phần không thể thiếu trong cuộc hành trình của tôi và giúp tôi biết trân trọng những điều tuyệt vời do cuộc sống mang lại. Cảm ơn các đối tác của tôi ở Bodynav Institute và bạn thân của tôi, Max và Wilson, vì đã cùng tôi gầy dựng và phát triển công ty. Quyển sách này cũng dành tặng cho rất nhiều trợ lý giảng dạy, những người đã dành trọn tâm huyết để tạo ra sự khác biệt trong cuộc sống của nhiều bạn trẻ trong các chương trình "I Am Gifted, So Are You!TM" và "SuperkidsTM". Cảm ơn các thầy hiệu trưởng, thầy cô và giáo sư ở trường tiểu học St Andrews, trường cấp hai, trường trung học và trường Ðại Học Quốc Gia Singapore đã giúp tôi trở thành một người như ngày hôm nay. Cảm ơn các thầy và huấn luyện viên đã chia sẻ với tôi những kiến thức vô giá về thành công trong cuộc sống, Dr. Richard Bandler, Dr. Tad James, John LaValle, Paul McKenna, George Bein, Ernest Wong, Eric Jensen, Rich Allen và David Freeman. Cảm ơn những trường học và tổ chức mà tôi đã đến đào tạo, cảm ơn sự ủng hộ quý giá của các bạn vì đã tạo cơ hội cho chúng ta tiến tới mối quan hệ đối tác thân thiết. Tôi hy vọng chúng ta sẽ giữ gìn và phát triển mối quan hệ hợp tác tốt đẹp trong những năm tới. CHƯƠNG 1 BẠN CÓ THỂ GIÚP CON MÌNH HỌC GIỎI VÀ THÀNH CÔNG NỖI NIỀM KHÔNG CHỈ CỦA RIÊNG AI Chắc hẳn không một bậc cha mẹ nào không mong muốn con mình thành công và hạnh phúc. Vậy vai trò của bạn là gì và bạn phải làm gì để giúp con đạt được điều ấy? Chắc chắn, bạn rất mong mình đóng một vai trò quan trọng trong đó, thế nên quyển sách này mới nằm trong tay bạn. Và tôi hiểu nỗi băn khoăn của bạn. Cũng có thể bạn đã bắt đầu cảm nhận được những vấn đề của người làm cha làm mẹ. Có lúc bạn nghĩ con mình đang sống trong một chiều "không gian" khác, thậm chí một hành tinh khác. Vâng, bạn không phải là người duy nhất nghĩ như thế. Bạn trăn trở một cách vô vọng không hiểu chuyện gì xảy ra với cu Bim hay bé Na vốn ngoan ngoãn vui tươi, líu ríu nói chuyện cả ngày, nay chỉ trả lời nhát gừng những câu hỏi quan tâm của bạn, nhưng lại trốn biệt trong phòng bỏ ra hàng giờ thì thầm và rúc rích chuyện trò với cái máy điện thoại bằng một thứ ngôn ngữ bạn không hiểu được. Nhưng bạn không đơn độc trong tình huống này. Cũng có khi bạn phát hoảng lên, cảm thấy dường như không thể có một tiếng nói chung với đứa con bỗng tỏ ra lầm lỳ, thậm chí suốt ngày mặt sưng mày sỉa và trở nên xa lạ đối với cha mẹ. Thật đau lòng khi chứng kiến đứa con vốn học khá giỏi trong trường nay bỗng dưng mất hết hứng thú học tập, học bạ toàn điểm dưới trung bình mà vẫn chẳng mảy may buồn tủi, như thể đấy không phải là chuyện của nó. Vâng, đó là chuyện đau đầu mà nhiều gia đình gặp phải. Thật oái ăm, trong thâm tâm bạn biết và tin rằng con mình có khả năng – bạn cảm nhận được điều đó, nhưng không hiểu vì sao nó không còn tập trung hoặc đánh mất động lực vươn lên trong học tập và cuộc sống. Và bạn, với tư cách người làm cha làm mẹ, hiểu rõ động lực trong học tập cũng như trong cuộc sống có một tầm quan trọng như thế nào đối với con trẻ; nó giúp trẻ xác định rõ đích đi tới, hoàn thành từng mục tiêu đề ra và nhờ thế, thành công trong bất kỳ lĩnh vực nào mà trẻ đã chọn. Bạn hết lòng muốn giúp đỡ con, khuyên bảo con và trở thành một phần trong cuộc sống của con như trước kia... thế mà bạn chỉ có cảm giác khoảng cách giữa mình và con càng lúc càng xa hơn... "Làm thế nào để trò chuyện và khích lệ con cái?" – nhiều phụ huynh từng hỏi tôi như thế. Nhiều người (nhất là những người có con trong độ tuổi mới lớn) nói với tôi rằng, họ không hiểu được con mình nghĩ gì, cớ sao chúng cứ chúi mũi hàng giờ vào những trò chơi vô bổ trên máy vi tính. Vấn đề là ở chỗ, những ký ức và kinh nghiệm về thời thơ ấu của chúng ta, cùng với cách dạy bảo của cha mẹ ta hình như không liên quan, và càng không thể áp dụng vào việc dạy con trong bối cảnh xã hội đang thay đổi từng ngày như hiện nay. Điều này còn trở nên khó hơn với những bậc phụ huynh trong độ tuổi 40, họ vẫn còn nhớ ngày xưa mình ngoan ngoãn nghe lời người lớn, dùi mài đèn sách và luôn hiếu kính với cha mẹ ra sao. Thế mà giờ đây, khi cũng làm cha làm mẹ, họ hoang mang không biết phải làm gì với những đứa con cứ muốn tách rời hoặc cưỡng lại lời cha mẹ. Tuy vậy, bạn chưa đến mức phải tuyệt vọng. Bạn không cần và không nên tiếp tục "chiến đấu" một cách mệt mỏi và gần như vô vọng với những "thiên thần nổi loạn" trong độ tuổi mới lớn nữa. Với cách tiếp cận đúng đắn và những cách thức giao tiếp phù hợp với con cái, bạn sẽ lấy làm ngạc nhiên khi biết rằng hai thế hệ có thể vui vẻ bên nhau và chung tay vun đắp cho thành công cũng như lợi ích của đôi bên. Con bạn có thể trở nên cực kỳ hiểu chuyện, biết quan tâm đến người khác... nhưng chỉ khi chúng được sống trong bầu không khí yêu thương, cảm thấy mình được cha mẹ tôn trọng. Và đến lượt mình, chúng sẽ học cách bày tỏ lòng biết ơn đối với các bậc sinh thành. Chắc hẳn bạn đang chau mày nghi ngờ điều tôi nói và tự hỏi, "Sao tôi lại phải tôn trọng thằng con cứng đầu luôn cãi bướng, trong khi lý ra nó phải kính trọng cha mẹ như tôi ngày xưa?", "Làm sao dám mong đứa con lỳ lợm tỏ lòng biết ơn trong khi nó không thèm biết đến hàng trăm thứ việc mà tôi âm thầm làm hàng ngày và hy sinh cho nó?". Xin hãy kiên nhẫn bạn nhé, bạn sẽ tìm thấy câu trả lời sau khi đọc xong quyển sách này. CÓ BỐN DẠNG CHA MẸ TRÊN ĐỜI Văn hào vĩ đại Lev Tolstoy từng nói, các gia đình hạnh phúc đều giống nhau còn những gia đình bất hạnh thì đau khổ mỗi nhà một kiểu. Các nhà tâm lý học nói, có hàng triệu những cặp cha mẹ trên đời nhưng tựu chung chỉ có bốn dạng chính. Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu và hình dung về bốn dạng cha mẹ thường gặp này. Nếu bạn thấy mình thuộc bất kỳ dạng nào trong số đó hoặc pha trộn giữa các dạng thì bạn sẽ hiểu rõ một điều: cớ sao việc làm cha mẹ, đối với phần đông chúng ta, lại trở thành một nhiệm vụ khó khăn đến thế. Dựa vào tiêu chí nào để phân biệt các dạng cha mẹ? Chính là các phương pháp mà cha mẹ dùng để dạy con. Cụ thể hơn là cách họ nói chuyện với con cái, cách họ khích lệ khi chúng làm việc tốt, cách họ trừng phạt hay phê phán khi chúng làm điều sai, cách họ đáp lại hay không đáp lại những đòi hỏi tinh thần và vật chất của chúng... Các cuộc khảo sát cho thấy các bậc cha mẹ áp dụng nhiều phương pháp dạy dỗ con cái khác nhau, từ các phương pháp truyền thống được truyền lại từ đời trước, cho đến các phương pháp "thế hệ mới" của các chuyên gia trong lĩnh vực nuôi dạy con. Một số phương pháp mang lại hiệu quả, trong khi các phương pháp khác thì hoàn toàn vô ích. Nói về cách giao tiếp với con, bạn có thường sử dụng một số cách nói như sau không? – "Con tưởng mẹ là con hầu của con đấy à?" – "Mày nghĩ tao là cái máy in tiền chắc?" – "Con cho ba là thằng ngu sao?" – "Có phải con nghĩ nhà này là cái nhà trọ, còn con chỉ là kẻ ăn nhờ ở đậu không?" – "Mày có còn coi chúng tao là cha mẹ nữa hay không?" – "Con có nghe không đấy? Mẹ đang nói chuyện với con!" – "Biết là một chuyện, làm lại là một chuyện khác!" – "Con tưởng mẹ là con nít ba tuổi hả?" – "Con bị cái giống gì vậy? Trong đầu con chỉ có bùn đất thôi à?" Có câu nói nào quen thuộc đối với bạn không? Bạn có cảm thấy áy náy khi dùng những câu tiêu cực như trên không? Nếu có thì bạn cũng không phải là trường hợp cá biệt, nhiều bậc phụ mẫu khác cũng nói những câu tương tự, thậm chí còn nặng nề hơn, mặc dù không ai trong chúng ta không nỗ lực hết mình với mong muốn trở thành những bậc cha mẹ tốt. Vì không có nhiều ngôi trường dạy người ta cách làm cha mẹ, thế nên thường thì chúng ta bắt chước một cách vô thức hoặc có ý thức cách mà cha mẹ ngày xưa đối đãi với chúng ta. Cũng có trường hợp nếu ta nghĩ cha mẹ mình xưa kia quá nghiêm khắc, thì nay ta nên làm một cuộc "cách mạng" bỏ hết tất cả những quy định nghiêm ngặt bắt con cái phải thế này thế nọ mà tạo cho chúng một cuộc sống thoải mái, tự do. Không có một mẫu số chung cố định nào cho từng dạng cha mẹ, tôi sẽ miêu tả họ trên những nét chung nhất. Bạn thử xem mình thuộc vào dạng nào sau đây nhé. Bậc cha mẹ tiêu cực Gọi họ là cha mẹ tiêu cực bởi vì họ dạy dỗ con bằng những biện pháp "tiêu cực", phương châm của họ là "cha mẹ nói cái gì cũng đúng" và vì thế mà... thất bại. Nhưng họ không nhận ra điều đó. Họ biết rằng Greg của họ thông minh nhưng không chịu cố gắng, vì thế mà bằng mọi cách phải thúc ép nó "cho bằng anh bằng em". Khi Greg còn bé, họ thường dùng roi vọt để cho cậu vào khuôn khổ mỗi khi cậu lười biếng hay bị điểm kém. Chẳng lạ gì, cậu bé đến lớp với những vết roi hằn trên tay chân, biến cậu thành trò cười cho cả lớp. Đến khi Greg lớn lên một chút, họ chuyển chiến thuật sang so sánh cậu với người anh, vì anh cậu có thành tích học tập tốt. Những câu kiểu như thế này được lặp đi lặp lại hàng ngày, "Sao mày không bằng được cái móng tay anh mày? Xem đấy, anh mày chăm chỉ học hành biết bao. Còn mày tối ngày chỉ biết chơi điện tử. Mỗi khi bảo học bài, thì dài mồm ra kêu mệt. Giá mà mày có được nửa bộ óc của anh mày thì có phải chúng tao cũng có phận nhờ không." Không có gì ngạc nhiên, Greg luôn có cảm giác buồn tủi và chán nản; người lớn không hiểu được là cậu cũng có lúc cần nghỉ ngơi thư giãn chứ. Không phải cậu không muốn học, cậu chỉ cảm thấy khó tập trung vào bài học. Ngoài ra, cậu không khỏi tủi thân khi luôn bị cha mẹ đem ra so sánh với người anh trai giỏi giang và là niềm tự hào của gia đình, còn cậu thì bị gán cho những danh hiệu khó nghe như "lười biếng", "ngu đần", "vô tích sự",... Dần dần, Greg học được cách chấp nhận "số phận" của mình. Tới tấp nhận những lời chỉ trích cay nghiệt từ cha mẹ, cậu tin chắc mình không có cơ may thành công trong đời, và dù có làm gì thì cậu cũng không bao giờ bằng được người anh sáng láng của mình. Đó là lý do tại sao Greg thích dành nhiều thời gian cho bạn bè đồng thời xa lánh gia đình càng nhiều càng tốt. Cậu cảm thấy chỉ có những người bạn này mới hiểu cậu, chấp nhận con người cậu như nó vốn thế, thậm chí còn tôn trọng cậu, những điều mà cậu không bao giờ tìm thấy trong gia đình mình. Cậu muốn ở bên bạn bè càng nhiều càng tốt, cùng họ xem những bộ phim, chơi những trò chơi ưa thích và không muốn nghĩ điều gì xa hơn nữa. Bậc mẹ cha thích sự hoàn hảo Đây là những người yêu thích những gì tròn trịa và toàn bích. Ann, con gái rượu duy nhất của họ, năm nay 15 tuổi và đang theo học ở một trường danh tiếng. Cô là niềm hãnh diện và niềm vui của cha mẹ. Họ yêu thương cô hết lòng và trông đợi rất nhiều ở cô. Họ mong Ann đỗ vào trường Y trong khi cô thầm mơ ước trở thành nhà khoa học nghiên cứu môi trường. Cô không dám nói cho cha mẹ biết vì sợ sẽ làm họ thất vọng. Cha mẹ đã đầu tư quá nhiều cho tương lai của cô. Ngoài việc học ở những trường hàng đầu, cô còn được học thêm nhiều thứ khác với mục đích hoàn thiện bản thân. Cô phải biết múa ba lê, vì mẹ cô ngày xưa mơ mình múa trong vở "Hồ thiên nga" nhưng bà đã không thực hiện được. Ngoài ra, cô còn học thêm đàn dương cầm, đàn vĩ cầm, học vẽ tranh, học đánh tennis ... và còn nhiều thứ khác. Ann chẳng phải lo nghĩ gì, cha mẹ đã lên kế hoạch cho tương lai của con gái đâu vào đấy. Họ hy vọng cô sẽ thực hiện được ước mơ và hoài bão của chính họ. Trước mặt người thân và bạn bè, họ chỉ toàn khen ngợi con gái. Khi Ann đạt thành tích cao trong học tập hoặc giành được các giải thưởng văn thể mỹ, cha mẹ cô luôn lấy đó làm bằng chứng để mọi người thấy con gái họ thông minh và xuất sắc như thế nào. Họ không cho phép cô đi chơi với bạn bè đồng trang lứa vì sợ cô bị ảnh hưởng xấu từ "lũ bạn bè tầm thường" và không có thời gian học tập. Vì thế, Ann chỉ quanh quẩn ở nhà. Thú vui của cô gói gọn trong những thói quen mà cha mẹ cô cho là lành mạnh và bổ ích như đọc sách, nghe nhạc cổ điển, xem truyền hình cáp chương trình Discovery Chanel, hoặc chơi đàn. Ngày nào cha mẹ cũng hỏi thăm Ann về những chuyện xảy ra ở trường. Cô chỉ kể cho họ nghe những việc tốt đẹp cô đã làm hay những thành tích lớn nhỏ cô đạt được. Cô rất vui khi thấy vẻ mặt cha mẹ sáng lên niềm tự hào. Cô tin rằng mình làm đúng và đó là lý do tại sao cô không bao giờ kể cho họ nghe những gì thật sự xảy ra ở trường hay trong nội tâm cô. Ann thường có cảm giác cô đơn, lạc lõng vì cô gặp khó khăn trong giao tiếp với bạn bè. Họ thường bàn về những bộ phim mới ra và mốt áo quần, trong khi cô mù tịt về những vấn đề đó. Có lần, cô đã bật khóc khi bị một đứa bạn gọi là "lập dị". Đôi khi, Ann cảm thấy bất mãn khi cha mẹ kiểm soát cuộc đời mình đến từng xăng ti mét, dù cô vẫn biết rằng họ làm vậy vì thương yêu cô. Ngoài ra, vì được bảo bọc quá kỹ, Ann mất dần khả năng hòa nhập với xã hội và khắc sâu cảm giác lạc loài cô đơn giữa mọi người. Bậc phụ mẫu nuông chiều con hết mực Richard đã 18 tuổi nhưng vẫn được cha mẹ cưng chiều như ngày còn bé và được sống theo ý mình. Cha mẹ bao giờ cũng cố hết sức để đáp ứng mọi thứ cậu vòi vĩnh, dù gia đình chẳng khá giả chút nào. Khi cậu vừa có bằng lái xe gắn máy, cha cậu không ngần ngại bỏ ra toàn bộ số tiền dành dụm để mua cho cậu chiếc xe "oách" nhất mà cậu muốn. Mẹ cậu đêm ngày lo lắng về sự an toàn của con trai khi lái xe phân khối lớn, nhưng lại cho rằng việc làm cho con vui là quan trọng nhất. Richard sống như ông hoàng trong nhà, cậu thường lớn tiếng với cha mẹ mỗi khi nghĩ rằng "ông bà già" can thiệp quá nhiều vào việc của mình. Họ rất buồn nhưng vì q uá thương con nên không nỡ la rầy, đành âm thầm hy vọng "trăng đến rằm trăng tròn", một ngày kia cậu sẽ hiểu được công lao cha mẹ. Richard không hề đụng tay vào việc nhà, học hành cũng chẳng bằng ai. Thật ra, cậu bị đúp hai lần vì "không thích học, thế thôi". Cậu hay cúp học đi chơi, nhưng thay vì nghiêm khắc nhắc nhở con, họ lại đứng ra bao che bằng cách viết thư cho giáo viên chủ nhiệm viện lý do cậu "không khỏe nên không thể đến lớp". Richard thường quậy phá trong trường. Cậu bị bắt gặp hút thuốc lá trong nhà vệ sinh, thường xuyên bị kỷ luật, thậm chí còn bị mời lên gặp hiệu trưởng vài lần. Nhà trường đã nhiều lần gọi điện cho cha mẹ cậu bày tỏ nỗi lo lắng. Mỗi lần như thế, cha mẹ cậu đều hứa với nhà trường sẽ uốn nắn con tốt hơn. Thật ra, họ cũng đôi lần thử nhẹ nhàng khuyên bảo cậu nên tuân theo kỷ luật của trường, chú tâm học hành, nhưng tất cả chỉ như "nước đổ lá khoai". Dù muốn gì được nấy, Richard vẫn rất ít khi ở nhà; ngược lại, hở ra một chút là cậu ra khỏi nhà đàn đúm với lũ bạn cho đến tối khuya. Rồi cũng đến lúc hầu như không ai chịu đựng nổi cậu nữa. Và điều gì đến phải đến, cậu bị cảnh sát bắt vì tội ẩu đả và gây rối trật tự nơi công cộng. Bậc sinh thành theo chủ nghĩa vật chất Họ là những người làm ăn kinh doanh có tiếng tăm, có địa vị và được trọng vọng trong xã hội. Họ có hai đứa con, Ed 16 tuổi và Sarah 14 tuổi. Mọi việc trong nhà được "khoán trắng" cho chị người làm đáng tin cậy đã vào ở với gia đình từ khi Ed còn bé. Không có gì phải ngạc nhiên khi hai đứa trẻ cảm thấy gần gũi thân thiết với chị hơn là với cha mẹ chúng. Bởi vì cả hai lăn lộn trên thương trường, họ thường làm việc hoặc gặp gỡ đối tác đến tận khuya, nên chẳng mấy dịp về nhà ăn tối với con. Nếu giả dụ có chút thời gian rảnh, họ thích giải khuây theo sở thích riêng của mình hơn là dành thời gian cho con cái. Khi chúng còn nhỏ, thi thoảng họ cũng đưa chúng đi chơi công viên hoặc đi nghỉ vài ngày. Nhưng bây giờ chúng đã lớn, có thể tự đi chơi, đi du lịch với bạn bè hay trường học thì họ để mặc cho chúng xoay xở. Làm ăn càng phát đạt bao nhiêu, họ càng bận rộn bấy nhiêu, những dịp sum họp gia đình ngày càng trở nên hiếm hoi. Hai anh em cũng quen dần với việc cha mẹ thường xuyên vắng nhà – cả hai đều có những mối quan tâm riêng và chủ yếu dành thời gian cho bạn bè. Cha mẹ chúng không bận tâm lắm vì cả hai đều có thành tích học tập khá. Họ tin rằng tiền có thể mua được "sự giáo dục tốt nhất", và do đó không ngần ngại bỏ tiền ra để cho con học ở những trường danh tiếng nhất. Như để bù đắp lại cho việc thiếu thời gian dành cho con, phụ huynh theo chủ nghĩa vật chất thường không tiếc tiền đổ ra cho con cái. Quần áo của chúng phải là hàng hiệu, máy tính, điện thoại, xe đời mới, ừ thì thiên hạ có cái gì chúng lập tức có cái ấy. Nhiều bạn học của Ed và Sarah ganh tị với chúng vì hai đứa hầu như có tất cả mọi thứ trên đời. Vì vậy, làm sao chúng tránh khỏi cảm giác mình là người "sành điệu", là "dân chơi", là "quý tộc"? Nhưng liệu hai anh em nọ có thật sự hạnh phúc không? Cuộc đời đâu đơn giản như thế. Đôi khi chúng cảm thấy thèm được như những đứa bạn luôn có cha mẹ bên cạnh trong mọi sinh hoạt đời thường như đi xem phim với cha mẹ, cùng ngồi bàn luận về một trận đá bóng,... Cũng có lúc đi ra đường trong "bộ cánh" đắt tiền trên chiếc xe bóng lộn, nhưng Ed và Sarah vẫn thấy lòng mình trống trải. Chúng cảm thấy hình như mình thiêu thiếu một cái gì đó... Trên đây là một số ví dụ về các dạng cha mẹ chúng ta thường gặp trong xã hội hiện đại. Mặc dù mỗi dạng trên phần nào được phóng đại để làm nổi bật những nét đặc trưng riêng, tôi chắc rằng ít nhiều bạn cũng bắt gặp hình ảnh mình thấp thoáng trong đó. Trong thực tế, đa số bậc phụ huynh dạy con theo kiểu kết hợp một vài phương pháp với nhau. Ví dụ, một số người dùng roi vọt để răn đe, phần thưởng vật chất để khen thưởng và coi đó là biện pháp tốt để kiểm soát những đứa con mới lớn của mình. Tôi biết có khá nhiều ông bố bà mẹ luôn băn khoăn với những câu hỏi, "Liệu mình dạy con có đúng cách không?", "Không biết mình đang giúp con hay chỉ vô tình khiến cuộc sống của nó trở nên khó khăn hơn?" Chắc bạn đồng ý với tôi rằng, tất cả những ông bố bà mẹ trên đời dù dạy con theo cách nào thì cũng xuất phát từ tình thương con và mong muốn những điều tốt nhất cho con. Nhưng rất có thể phương pháp dạy con mà bạn áp dụng lại phản tác dụng, gây ra những hiểu lầm và nong rộng khoảng cách giữa cha mẹ và con cái. Tôi biết việc một người mẹ cố tình nghe lén cuộc nói chuyện điện thoại giữa đứa con trai 14 tuổi với bạn học là xuất phát từ ý định tốt, chỉ vì bà muốn biết con mình đang giao du với ai, bà sợ nó chơi với lũ bạn xấu. Nhưng khi cậu bé phát hiện ra việc này, cậu nổi giận vì mẹ đã xâm phạm thô bạo vào đời tư của cậu và không tin tưởng cậu. "Khi muốn biết tôi kết thân với ai, cha tôi khuyến khích tôi mời bạn về nhà, thậm chí ngủ qua đêm, còn mẹ tôi thì đánh xe chở tôi và bạn đi ăn. Thế thì còn gì bằng nên tôi thường "mời" mẹ đi ăn tối và đi xem phim với tôi và bạn gái ... dĩ nhiên mẹ tôi lái xe và trả tiền. Mẹ còn nhường cho chúng tôi quyền chọn phim; chỉ có một điều duy nhất mà mẹ tôi từ chối là không chở chúng tôi đi xem phim vào lúc nửa đêm. Đó là lý do tại sao, mặc dù cha mẹ tôi ly dị khi tôi mới 13 tuổi, tôi vẫn rất gần gũi với cả cha lẫn mẹ." - Adam Khoo THƯƠNG YÊU THÔI CHƯA ĐỦ, CẦN CÓ PHƯƠNG PHÁP TỐT Thực tế cho thấy, chỉ yêu thương và hết lòng mong muốn điều tốt lành cho con cái thôi thì chưa đủ cho việc dạy con thành công. Áp dụng lại các phương pháp mà ngày xưa cha mẹ ta vẫn giáo huấn ta có thể không còn hiệu quả nữa trong một xã hội mới. Dưới ảnh hưởng của sự bùng nổ thông tin, thế hệ 8X, 9X, 10X rất khác biệt. Chúng hiểu biết hơn, dễ xúc cảm hơn và có nhiều cơ hội tiếp xúc với nhiều luồng tư tưởng khác nhau hơn. Là cha mẹ, chúng ta cũng cần phải thay đổi và thích nghi với thời đại mới, biết cách sử dụng những mô hình và phương pháp dạy con sáng tạo, mới mẻ, tiên tiến. Chỉ có như thế, chúng ta mới có thể rút ngắn và xóa nhòa khoảng cách giữa hai thế hệ trong gia đình, giúp con cái phát huy mọi tiềm năng, tạo dựng một cuộc sống hạnh phúc và hài hòa, cũng như biết cách làm chủ đời mình khi chúng trưởng thành. TÌM HIỂU VỀ THẾ GIỚI TUỔI TEEN Muốn thiết lập và duy trì mối quan hệ gắn bó với con cái, đồng thời giúp chúng phát triển hết khả năng, trước tiên cha mẹ phải thật sự hiểu được con cái. Đầu tiên, chúng ta phải hiểu việc sống trong thế giới tuổi teen là như thế nào. Hiểu được đứa trẻ 13, 15 tuổi có cảm giác ra sao, thường gặp phải những vấn đề gì, thầm hy vọng và mong ước gì ở cuộc đời, thậm chí phải biết cả thứ ngôn ngữ mà con mình sử dụng. Nếu như "đàn ông đến từ sao Hỏa và đàn bà đến từ sao Kim", con cái chúng ta chắc chắn phải đến từ một thiên hà nào đó hoàn toàn khác. Vậy bạn biết gì về thế giới tuổi thơ? Bạn có thật sự hiểu ngôn ngữ của chúng không? Tôi muốn bạn hãy thử một bài kiểm tra nhỏ dưới đây để khám phá mức độ hiểu biết của bạn về xu hướng và ngôn ngữ xì-tin. 1. Bạn hiểu được cách viết này không: pó t4y, chàj oj? 2. Những người nào được gọi là "Emo"? 3. "Xàm bơ", "Xàm xí" có nghĩa là gì? 4. "LOL" có nghĩa là gì? 5. "Là dà", "i âu ậy" có nghĩa là gì? (Đáp án ở cuối chương). Nếu trả lời đúng hết, bạn có thể tự khen mình được rồi. Bạn khá rành ngôn ngữ tuổi ô mai. Nếu bạn không hiểu chút nào, thì cũng đừng vội buồn vì đó là chuyện bình thường. Tôi đưa bài kiểm tra đơn giản này cho rất nhiều phụ huynh, hầu hết họ đều cảm thấy khó hiểu. Thậm chí có người còn hoàn toàn mù tịt. Bây giờ bạn đã biết mình đang ở đâu trong quá trình hòa hợp với con cái. Trước khi nghĩ đến chuyện dạy con hiệu quả, hãy dành thời gian nhiều hơn để tìm hiểu thêm về thế giới của con trẻ như xem thử các chương trình tivi chúng yêu thích, nghe thử những loại nhạc chúng say mê, đọc thêm những loại sách báo dành cho tuổi mới lớn, đọc những gì các bạn trẻ viết trên blog hay diễn đàn... Bạn sẽ khám phá ra nhiều điều khác lạ trong thế giới của chúng. Có một số điều bạn sẽ cảm thấy khó mà chấp nhận được. Tuy nhiên, bạn nên nhìn và hiểu thế giới đó bằng một cái nhìn cảm thông hơn là phán xét. Bạn đừng quên rằng, ngày xưa cha mẹ ta cũng từng có lúc "chẳng thể nào hiểu nổi" chúng ta. Thế giới của tuổi mới lớn ngày nay thật khác với chúng ta. Cuộc sống đang quay với một tốc độ điên cuồng chóng mặt. Việc kiếm sống ngày càng mang tính cạnh tranh lạnh lùng và khốc liệt. Đa số các gia đình ngày nay cần có hai trụ cột (cả vợ chồng cùng đi làm, thay vì chỉ người chồng đi làm như trước kia) để chạy đua với giá cả trong một xã hội tiêu dùng sùng bái vật chất. Vì thế mà khoảng thời gian cần thiết để cha mẹ chơi đùa và trò chuyện cùng con cái ngày càng ngắn lại so với những thập kỷ trước. Bên cạnh đó, sự bùng nổ của các kênh tivi, truyền hình cáp, các loại game online và nhất là Internet đã và đang tạo ra một thế giới của thanh thiếu niên ngày càng khác biệt với những gì mà chúng ta – những bậc cha mẹ – từng biết. Cái gì cũng có hai mặt của nó. Nếu những tiến bộ khoa học công nghệ mang đến vô số lợi ích cho con người thì nó cũng đồng thời đem đến cả những điều tệ hại, thậm chí rất tệ hại. Nếu Internet là nơi để phô trương cái đẹp, cái tốt thì cũng là chỗ cho cái xấu, cái ác mặc sức mọc lên như cỏ dại. Sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin và sự nhanh nhạy của giới trẻ đối với công nghệ cũng chính là lý do khiến nhiều bậc phụ huynh có cảm giác hụt hẫng, bất lực vì không có cách nào theo kịp con cái hoặc quản lý được chúng. Máy vi tính có hấp lực đặc biệt với thanh thiếu niên. Mạng Internet là nguồn cung cấp thông tin phong phú, mang lại sự tương tác trong thế giới ảo cho người dùng, khiến cho nhiều người lạc lõng trong thế giới thật có thể tìm được chỗ đứng của mình trong thế giới ảo và ngày càng đắm chìm trong đó. Tôi từng thực hiện một cuộc khảo sát nhỏ với một nhóm thiếu niên, bằng cách hỏi xem họ dành bao nhiêu tiếng một ngày cho máy vi tính hay lướt web. Không cần chớp mắt, hơn 55% trả lời 4-5 tiếng mỗi ngày. Và dĩ nhiên, trong thế giới tuổi teen khá phức tạp đó, nếu gặp cái tốt cái đẹp, con bạn sẽ ngày càng tiến bộ. Ngược lại, chúng sẽ phí thời gian vào những chuyện vô bổ, thậm chí là chuyện xấu. Báo chí lên tiếng hàng ngày về hiện tượng nghiện game, xem phim đồi trụy, những đoạn video clip nhạy cảm mà các em truyền cho nhau. Người lớn chúng ta cần phải làm gì để kéo con em mình tránh xa những ảnh hưởng độc hại ấy? Đó là câu hỏi mà chúng ta phải cùng động não để tìm ra cách giải quyết. Một số thiếu niên than phiền với tôi rằng cha mẹ không yêu thương chúng, quản lý chúng như tù nhân và tước đi nhu cầu tự khẳng định bản thân của chúng. Cách mà bọn trẻ nhận thức về sự quan tâm và tình cảm của cha mẹ không phải lúc nào cũng đồng quy với cách mà cha mẹ nghĩ và hành động. Hiện nay, đối với một số thiếu niên, yêu thương chúng nghĩa là cho chúng quyền tự do giao du với những người chúng thích và làm bất cứ cái gì chúng muốn. Dĩ nhiên, là cha mẹ, chúng ta nói chung rất sợ kiểu "tự do" này, ai chẳng muốn làm hết sức mình để bảo vệ con cái khỏi những nguy cơ của một xã hội ngày càng phức tạp và bảo bọc chúng lớn lên trong một môi trường an toàn, "vô trùng". Câu hỏi đặt ra là môi trường mà bạn có thể mang lại cho con bạn an toàn đến mức nào và liệu đây có phải là cách tốt nhất để giúp đỡ chúng? Một mai lớn lên, đứa trẻ nào rồi cũng phải đối diện với cái bất toàn, cái xấu, cái không ổn và vì hoàn toàn không có khái niệm gì về mặt trái của xã hội, những đứa trẻ lớn lên trong môi trường "vô trùng" thường có nguy cơ "nhiễm bệnh" cao hơn những đứa trẻ khác. VÌ SAO TRẺ NGHIỆN CHƠI GAME Có thể nói một trong những vấn đề bức xúc và gây đau đầu nhất hiện nay là hiện tượng nghiện game trong giới trẻ. Tôi mong bạn không gặp phải vấn đề này. Nhưng dẫu vậy, chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu tại sao con trẻ, nhất là các bé trai nghiện chơi game. Dù trò chơi điện tử đã xuất hiện từ hơn hai thập kỷ trước, nhưng thế hệ 7X và đầu 8X không có nhiều người trở thành con nghiện. Thuở ấy chúng ta có thể thích thả diều, đá bóng hay đi xem phim với bạn bè - các trò chơi cổ điển có giá trị tinh thần cao và nhìn chung không hội đủ những yếu tố "gây nghiện". Vậy thì game hiện đại là như thế nào? Nó có cái gì khiến bọn trẻ say sưa đến thế? Game tạo ảo giác về việc làm chủ cuộc sống Với những đòi hỏi ngày càng cao từ trường học, gia đình và xã hội, thiếu niên ngày nay không khỏi có cảm giác mất đi khả năng làm chủ những gì xảy ra xung quanh và trong chính bản thân chúng. Chỉ khi ngồi trước màn hình vi tính, chúng mới có cảm giác giành lại khả năng kiểm soát mọi thứ trên dời. Vẫn biết rằng đó chỉ là thế giới ảo, nhưng những cảm xúc mà chúng có khi say sưa bấm nút hoặc di chuyển con trỏ là thật, vì các trò chơi ngày nay được các "phù thủy game" thiết kế sống động như thật, thậm chí đối với những bộ óc non nớt thì nó còn thật hơn cả cuộc sống ngoài kia, vì những nhà thiết kế đã khái quát hóa đời sống, phóng chiếu nó với một độ rõ nét và sinh động cực lớn. Cuộc sống trong các trò chơi mang lại cảm giác mạnh, "rất đã" khiến đứa trẻ, một khi rời màn hình, chỉ thấy cuộc sống xung quanh mình tẻ nhạt, đáng chán. Chẳng phải vậy sao, chỉ cần chạm vào bàn phím, bạn có thể điều khiển nhân vật trong trò chơi theo ý muốn và trí tưởng tượng của mình. Bạn cũng có thể điều chỉnh kết quả trò chơi bằng cách lựa chọn hành động một cách thoải mái. Cảm giác làm chủ giả tạo này có hấp lực cực lớn, bạn có thể "sống" trong thế giới tự tạo ra cho mình, nơi mà bạn có được cây đèn thần của Aladin, bắt thần đèn làm cho mình bất cứ điều gì. Các trò chơi loại này đánh trúng vào một điểm: con người nói chung thích cảm giác được làm chủ và cảm thấy bất lực nếu mọi việc không theo đúng ý mình. Một lý do khác khiến đa số thiếu niên thích trò chơi điện tử là vì nó mang lại kết quả tức thì. Chỉ trong một thời gian ngắn và với một chút cố gắng không thấm vào đâu so với cuộc sống thật, chúng có thể trở thành một người "quan trọng" hơn, "giàu có" hơn, "thành công" hơn và được nhiều game thủ khác "nể sợ" hơn. Một trong những tác hại của trò chơi điện tử mà nhiều người chưa nhìn ra: nếu nghiện game trong một thời gian dài, hệ thống thần kinh của bạn có thể chỉ phản ứng lại với những phần thưởng tức thì, dễ dãi. Điều này có thể giúp lý giải tại sao phụ huynh ngày nay gặp khó khăn trong việc động viên con cái học tập; vì khác với trò chơi, học tập là một việc nhọc nhằn, đòi hỏi một quá trình phấn đấu và nỗ lực dài hơi trước khi đạt được phần thưởng. Game giúp chúng ta thoát ly thực tế Game đặc biệt có sức hấp dẫn với những trẻ có cảm giác lạc lõng trong một tập thể (do thiếu những kỹ năng xã hội cần thiết), thiếu sự quan tâm yêu thương của cha mẹ hoặc bị bạn bè trong trường bắt nạt. Nạn ỷ mạnh hiếp yếu trong trường học chẳng phải là chuyện hiếm hoi gì ở bất cứ đâu và trong bất cứ thời đại nào, với những biểu hiện đa dạng, từ những lời chọc ghẹo vô hại đến việc gây thương tổn về tinh thần và thể xác đối với trẻ. Trò chơi trong thế giới ảo, trong khi đó, mang lại cho những đứa-trẻ-nạn-nhân này cảm giác chúng là người hùng thật sự, không những không để ai bắt nạt mà còn oai phong "cho đo ván" những "nhân vật" khét tiếng khác. Trong cuộc trò chuyện với một thiếu niên 14 tuổi tên Chris theo học chương trình "Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế!", tôi tình cờ đề cập đến chủ đề trò chơi điện tử và được biết Chris là "dân nghiền" thứ thiệt. Sau một hồi nói chuyện, cậu thú thật mình bị đối xử khá tệ ở trường, không ai muốn chơi với cậu và cậu luôn bị bạn bè bắt nạt. Chỉ khi chìm đắm vào thế giới ảo với những trò chơi hấp dẫn, biến hóa, cậu mới có cảm giác tự do tự tại, có thể trở thành người mà cậu muốn và làm chuyện mà cậu thích làm. Cậu có thể "giết" bất cứ đối thủ nào nên được các game thủ khác nể sợ và tôn sùng. Trong thế giới ảo, thay vì bị bạn bè xa lánh hoặc bắt nạt, Chris có nhiều fan hâm mộ và cậu có thể ra oai với bất kỳ ai. Ngày càng có nhiều thiếu niên như Chris đi tìm niềm vui và sự khuây khỏa trong thế giới ảo, vì chỉ có ở đó, chúng mới tạo được danh tính riêng, được đánh giá cao là những điều mà những đứa trẻ đáng thương này không có được trong gia đình hoặc nhà trường. Một hiện tượng đáng lo ngại khác là ở một phương diện nào đó, một số trò chơi điện tử kích thích tính hung hăng thiếu kiểm soát của trẻ và là tác nhân gián tiếp gây ra các hành vi bạo lực ở trẻ vị thành niên. BẠN LÀM GÌ NẾU KHÔNG PHẢI GIÚP CON ĐƯƠNG ĐẦU VỚI NHỮNG CÁM DỖ VÀ KHÓ KHĂN TRONG CUỘC SỐNG? Trong thế giới đất chật người đông này, không chỉ người lớn mà con cái chúng ta cũng phải chịu áp lực và đối mặt với nhiều vấn đề. Làm thế nào đạt toàn điểm giỏi, đậu vào trường danh giá để làm mát mặt cha mẹ? Làm thế nào để nói "không" với đứa bạn mời lên mạng chat hàng giờ hoặc so tài với nó trong một trò chơi? Kể ra vấn đề của con trẻ cũng không nhỏ như người lớn chúng ta vẫn nghĩ đâu. Trong khi đó, thay vì ở bên con cái làm chỗ dựa cho chúng, đa số các bậc phụ huynh bị cuốn vào vòng xoáy cơm-áo-gạo-tiền. Sự phát triển quá nhanh và quá nóng của xã hội tiêu thụ tạo ra không ít cám dỗ đối với giới trẻ. Những công ty sản xuất trò chơi tận dụng khoảng trống này, bằng mọi cách lôi trẻ đến màn hình vi tính hoặc những trò chơi vô bổ khác. Nếu cha mẹ hay gia đình không trở thành tổ ấm để trẻ quay về chia sẻ và thổ lộ những khó khăn, cám dỗ thì nhiều nguy cơ đến một ngày kia tất cả sẽ bùng nổ như trong một vở bi kịch. Nếu cha mẹ và con cái trong gia đình bạn có mối quan hệ hai chiều và cảm thông lẫn nhau, xin chúc mừng bạn. Ngược lại, nếu mọi chuyện không như bạn mong muốn, cha mẹ và con cái gặp nhiều trở ngại trong giao tiếp với nhau, thì đây là lúc bạn cần phải làm mới lại mối quan hệ đó trước khi quá muộn. Các phương pháp trong quyển sách này sẽ giúp bạn bắt đầu tạo dựng sự tin tưởng và thoải mái trong các mối quan hệ gia đình. Đó chính là cách tốt nhất để bạn có thể bắt đầu giúp con đối mặt với những khó khăn cám dỗ trong cuộc sống. "LUÔN LUÔN LẮNG NGHE, LUÔN LUÔN THẤU HIỂU" MONG MUỐN VÀ SUY NGHĨ CỦA TRẺ Bậc cha mẹ nào lại không biết mình mong muốn gì cho con cái. Ý muốn đó bắt đầu từ lúc đứa con tượng hình trong bụng mẹ, "Con mình sẽ là đứa thông minh ngoan ngoãn, lớn lên nó sẽ...". Nhưng mong muốn trong đầu là một chuyện, xắn tay áo lên để biến mong muốn đó thành hiện thực lại là chuyện khác. Đầu tiên, để hòa nhập vào thế giới tuổi teen và giúp đỡ chúng, ta cũng phải hiểu trẻ mong muốn gì từ người lớn, vấn đề gì chúng thường vấp phải trong học tập, trong các mối quan hệ gia đình, trong nhà trường và ngoài xã hội. Hãy lắng đọng một chút và dành vài phút để viết ra những gì mà bạn nghĩ là con mình mong muốn nhất. Bạn nghĩ chúng muốn gì và cần gì từ những người mà chúng biết là yêu thương mình nhất? Hãy viết ra vài điểm vào khoảng trống dưới đây trước khi đọc tiếp. ........................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................. Hãy cùng con tìm hiểu xem câu trả lời của bạn có khớp với những gì mà hầu hết bọn trẻ thật sự mong muốn cho mình và muốn có được từ cha mẹ không. Dưới đây là kết quả một cuộc khảo sát mà chúng tôi thực hiện gần đây với hơn 100 học sinh. Năm điều bọn trẻ mong muốn từ cha mẹ nhất là: 1. Tự do và khoảng không gian để khẳng định bản thân 2. Được tin tưởng 3. Được yêu thương và chấp nhận 4. Được công nhận 5. Độc lập, không bị phụ thuộc Khi tôi đưa danh sách này cho phụ huynh trong các buổi hội thảo dành cho họ, nhiều người bình luận như sau: - "Sao tôi có thể tin tưởng được khi chúng không biết thế nào là trách nhiệm?" - "Nếu muốn tôi tin tưởng, chúng phải chứng tỏ mình đáng được tin chứ." - "Nếu để chúng tự do, chúng sẽ chẳng còn biết trên dưới hay kỷ cương gì hết." - "Độc lập ư? Nếu chúng quyết định sai thì sao?" Cha mẹ có cách nào đem đến cho con cái những gì chúng mong muốn, đồng thời vẫn bảo đảm rằng chúng sống có kỷ luật, có trách nhiệm và chững chạc để đưa ra những quyết định đúng đắn không? Chắc chắn là có! Những người thất bại trong việc làm cha mẹ bị "mắc kẹt" trong cách nghĩ tiêu cực rằng để nuôi dạy con thật tốt, họ không thể nhượng bộ với "khao khát tự do", "nhu cầu được tin tưởng" và "nhu cầu được công nhận" của chúng. Đó là lý do tại sao việc làm cha mẹ trở thành một "cuộc chiến không khoan nhượng" hàng ngày. Họ phát hiện ra rằng họ phải dùng vũ lực và sức mạnh bề trên để bắt buộc con cái làm những việc mà họ nghĩ là tốt và vì lợi ích của chúng. Điều này dẫn đến một hệ quả tất yếu, bọn trẻ có cảm giác bị câu thúc, trói buộc, không được người lớn chấp nhận và công nhận, không có khoảng không gian riêng cho mình. Và một khi không chịu nằm dưới ảnh hưởng của cha mẹ thì chúng ắt chịu tác động của những "thế lực" bên ngoài thường không tốt đối với con trẻ, điều ấy cũng tương tự như việc để một ngôi nhà trống, nếu người tốt không vào ở thì kẻ xấu sẽ đến viếng. Các bậc phụ huynh thành công thì ngược lại. Họ tin rằng thỏa mãn một cách hợp lý những mong muốn và nhu cầu cảm xúc của con cái (sự tự do, độc lập, nhu cầu được công nhận, được chấp nhận,...) là cách tốt nhất để giúp trẻ trở nên vững vàng và tự nguyện làm những việc nên làm. Thay vì ép buộc con cái phải theo ý mình, họ tin vào những cách thức giúp con hợp tác với mình một cách tự nguyện. Trong quyển sách này, bạn sẽ học được cách giúp con hiểu ra vấn đề để sẵn sàng hợp tác với bạn, chăm chỉ làm việc nhà và vui vẻ học hành. Cũng trong cuộc khảo sát trên, bọn trẻ đã nói ra những gì mà chúng thật sự mong muốn cho bản thân. 1. Trở thành người thành công 2. Đạt thành tích cao trong học tập 3. Được yêu thích và nổi tiếng 4. Có mối quan hệ tốt với cha mẹ Rõ ràng, đó cũng chính là những gì bạn mong đợi ở con mình, đúng không nào? Nhưng nếu cha mẹ và con cái thật sự có cùng mong muốn, tại sao bọn trẻ lại không muốn nghe lời người lớn? Vấn đề nằm ở đâu? Mắc mớ là ở chỗ, mặc dù đứa trẻ nào cũng muốn được thành công và đạt điểm cao trong học tập, nhưng đa số lại không biết và không sử dụng những phương pháp hiệu quả (để đạt được thành công), hoặc thiếu niềm tin rằng chúng thật sự có thể học tốt, rất tốt nữa là khác. Vì thiếu phương pháp và lòng tin vào chính mình, chúng thường bỏ cuộc ngay khi vấp phải trở ngại đầu tiên, rồi để mặc cho những cảm xúc tiêu cực (lười biếng, chán nản,...) làm nhụt chí và từ đó mặc cho mọi chuyện đến đâu thì đến. Bên cạnh đó, việc cằn nhằn, mắng mỏ, chê trách, đe dọa và trừng phạt khắt khe của một số bậc cha mẹ không những chẳng giúp ích gì trong việc truyền cảm hứng học tập cho con trẻ, lại chỉ gây áp lực cho những cá nhân còn non nớt, dẫn đến hệ quả là nhiều em tiếp nhận mọi chuyện với thái độ tiêu cực. Thậm chí, những hành động thái quá của cha mẹ chỉ củng cố thêm niềm tin và cảm xúc tiêu cực nơi trẻ về bản thân mình và về cha mẹ mình. Với tư cách những người làm cha mẹ, chúng ta phải biết thông cảm với những vấn đề của con cái, tin tưởng chúng, động viên chúng và đưa ra những phương pháp hiệu quả giúp chúng vượt qua khó khăn. Chỉ có vậy, trẻ mới có động lực và ý chí để tiếp tục cố gắng vươn lên. Dù là cha mẹ hay con cái thì bất cứ ai cũng có mục đích cuối cùng là mong cho bản thân hoặc người thân của mình thành công, hạnh phúc. Và đó cũng chính là lý do cơ bản nhất để bạn, với tư cách người cha hay người mẹ, thực hiện bước đầu tiên trong việc tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của con cái. HIỂU VẤN ĐỀ CỦA CON TRƯỚC KHI GIANG TAY GIÚP ĐỠ Để có thể động viên, giúp đỡ con cái giải quyết các vấn đề chúng gặp phải trên con đường vươn lên trong học tập hay cuộc sống, ta phải thật sự hiểu rõ những rắc rối này. Hãy suy nghĩ và kê ra những điều bạn nghĩ đang là vấn đề của con mình. ...................................................................................................................................................... ............................................... Có phải bạn đã viết ra một trong những điều sau? □ Lười biếng – luôn trì hoãn không chịu bắt tay ngay vào việc □ Thiếu kỷ luật □ Không tôn trọng người lớn □ Thờ ơ, không có hứng thú học tập □ Bao giờ cũng viện đủ lý do để không làm tốt việc này việc kia □ Có thái độ không tốt GIẢI QUYẾT "VẤN ĐỀ GỐC CHỨ KHÔNG PHẢI "TRIỆU CHỨNG BÊN NGOÀI" Thật trớ trêu, một số vấn đề phổ biến mà cha mẹ NGHĨ rằng con mình đang gặp phải lại không phải là bản chất vấn đề mà chỉ là biểu hiện bên ngoài. Vì thế, dù họ có làm gì đi nữa vẫn không thể hóa giải được vấn đề đó. Để giải quyết tận gốc một vấn đề, bạn phải truy tìm "gốc rễ sâu xa" của nó chứ không chỉ tập trung vào "chữa cái ngọn". Ví dụ, việc một cậu trai lười học (biểu hiện bên ngoài) có thể có những lý do khác nhau (nguyên nhân sâu xa). Sau đây là một vài nguyên nhân thường gặp. Lý do 1: Cậu học hành chăm chỉ nhưng kết quả thi vẫn kém hơn bạn bè. Cậu đi đến kết luận là mình ngu hơn người, có học mấy cũng chẳng nên cơm cháo gì. (Trong trường hợp này, vấn đề thật sự nằm ở niềm tin tiêu cực vào bản thân – tự cho mình kém cỏi – và không có phương pháp học tập hiệu quả, nên học chăm mà kết quả vẫn kém). Lý do 2: Cậu luôn cho rằng mình bị thầy cô ở trường "chiếu bí" hoặc "đì", và do đó, cậu chống đối lại thầy cô và nhà trường bằng cách không học hoặc học quấy quá cho xong. (Nguyên nhân nằm ở chỗ cậu có mối quan hệ không tốt với thầy cô). Lý do 3: Trong gia đình, cha mẹ cậu chỉ chú ý đến con khi cậu làm những việc sai trái. Nếu mọi chuyện suôn sẻ, cha mẹ sẽ không hỏi tới cậu chứ đừng nói gì đến việc quan tâm đến cậu. (Nguyên do là vì nhu cầu cảm xúc của cậu không được đáp ứng và cậu cần làm một việc gì đó để nhận được sự quan tâm). Lý do 4: Cậu đau khổ vì mối quan hệ với bạn gái đổ vỡ nhưng điều này cha mẹ cậu không biết. Mang nỗi đau này, cậu cảm thấy tất cả mọi chuyện với mình là vô nghĩa và không còn muốn học hành gì nữa. (Trong trường hợp này, nguyên nhân là do cậu có cảm xúc tiêu cực gây ra bởi một người khác). Danh sách các nguyên nhân cho cùng một "triệu chứng" (lười học) có thể tiếp tục kéo dài vì mỗi đứa trẻ có tính cách và hoàn cảnh khác nhau. Bạn sẽ nhận ra rằng, khi bạn bắt đầu tìm ra nguyên nhân thật sự của một hành vi (biểu hiện bên ngoài) nào đó, bạn sẽ có được một loạt các giải pháp hợp lý để giải quyết tận gốc vấn đề. Hãy suy nghĩ về việc này: nếu bạn kết luận rằng con bạn đơn thuần là lười biếng và trừng phạt tội lười biếng của nó thì bạn sẽ không bao giờ giải quyết được vấn đề. Lấy ví dụ "lý do 1", bạn có thể giúp con bạn có thái độ học tập tích cực hơn bằng cách mua cho con quyển sách "Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế!". Quyển sách này sẽ giúp con bạn xây dựng niềm tin tích cực vào bản thân (có nghĩa là loại bỏ những niềm tin tiêu cực), và các phương pháp học tập hiệu quả tiên tiến nhất (nhằm giải quyết vấn đề "học nhiều mà tiếp thu chẳng bao nhiêu"). Trong các chương tiếp theo, bạn sẽ học cách giúp con chia sẻ những vấn đề và cảm xúc của chúng với bạn một cách thoải mái (đa số bọn trẻ cảm thấy rất khó nói chuyện với cha mẹ), cũng như các phương pháp giúp con bạn nhanh chóng tìm được giải pháp cho các vấn đề bọn trẻ thường gặp phải. VÌ SAO TÔI VIẾT QUYỂN SÁCH NÀY Trong vòng 15 năm qua, tôi đã tổ chức rất nhiều khóa học về các phương pháp học tập hiệu quả và phát triển bản thân trong thanh thiếu niên, nhằm giúp các em thành công cả trong học đường lẫn cuộc sống. Nhờ thế mà tôi có cơ hội tiếp xúc với hàng ngàn học sinh với những thái độ và cách hành xử khác xa nhau. Một số em sống lạc quan, tự tin và đầy quyết tâm trong học tập nên đạt những thành tích tốt về các mặt học tập, thể thao, văn nghệ. Trong khi đó, có những em hoàn toàn dửng dưng với việc học, luôn sống trong tâm trạng sợ hãi, có thái độ tiêu cực, nổi loạn và không màng đến ngày mai. Từ những điều mắt thấy tai nghe hàng ngày, trong tôi luôn bật lên một câu hỏi, sao lại có sự khác biệt to lớn như thế. Có phải đó là những tính cách khác nhau được hình thành từ lúc cha sinh mẹ đẻ? Hay do tác động của bạn bè xung quanh? Vì những ngôi trường khác nhau mà các em đang học? Do ảnh hưởng của thầy cô trong trường? Hay chỉ đơn giản là do chế độ dinh dưỡng hàng ngày của các em? Hoặc rộng hơn, do hoàn cảnh kinh tế xã hội?... Mặc dù tất cả các yếu tố trên đều ít nhiều ảnh hưởng đến mỗi cá nhân trong một chừng mực nào đó, tôi phát hiện ra rằng, yếu tố lớn nhất và quan trọng nhất hình thành thái độ, hành vi, và do đó, tương lai của một đứa trẻ chính là cách dạy dỗ của cha mẹ đối với con cái. Tôi cũng khám phá ra rằng, nếu cha mẹ có cách nghĩ tích cực và dành thời gian để bảo ban, trò chuyện và nâng đỡ con em thì chúng sẽ tin tưởng vào bản thân hơn, có động lực mạnh mẽ hơn và thành công hơn. Điều này cũng đúng với cả các em sinh trưởng trong gia đình nghèo, học ở "trường làng", và thậm chí kể cả khi sống trong một môi trường không trong sạch lắm. Thêm một phát hiện nữa, những đứa trẻ có nhiều biến chuyển tích cực nhất và thành công nhất sau các khóa đào tạo của tôi đều là con của những người cha người mẹ thật sự cảm thông và tích cực hỗ trợ con cái. Quá trình tìm tòi để giải đáp cho nỗi băn khoăn trên là lý do thúc đẩy tôi thai nghén và thực hiện quyển sách này. Đối tượng mà tôi muốn trao đổi, trò chuyện, tranh luận và cuối cùng truyền đi cảm hứng cho một sự thay đổi lớn chính là bạn, bậc cha mẹ hết lòng quan tâm đến con cái. Tôi hiểu rõ điều mà tôi sẽ mang đến cho bạn sau khi đọc quyển sách và thực hiện những gì cần làm, đó là niềm tự hào chính đáng của người làm cha mẹ có những đứa con khỏe mạnh, vui tươi, lanh lợi, thành công trong trường học và mai này sẽ thành công trong bất cứ cương vị xã hội hay nghề nghiệp nào mà chúng lựa chọn. CHA MẸ PHẢI LÀ NGƯỜI TẠO RA SỰ KHÁC BIỆT Điều đáng mừng là khi bạn đã học được cách hiểu và tương tác với con cái một cách đúng đắn, bạn sẽ chứng kiến một chuyển biến không ngờ, trẻ sẽ trở thành những "thiên thần" biết yêu thương, cảm kích trước tình yêu thương của cha mẹ; có ý chí và quyết tâm mạnh mẽ, cho dù vào lúc này, chúng có thể là những "thiên thần nổi loạn" hỗn láo, bỏ ngoài tai những lời cha mẹ hoặc trơ lỳ trước những thông điệp của tình thương. Trong đời mình tôi đã chứng kiến nhiều phép lạ xảy ra khi cha mẹ và con cái cùng nỗ lực "đổi mới" mình qua những quan niệm và phương pháp tích cực để thành công hơn trong cuộc sống và quan hệ gia đình. Và đã đến lúc tôi muốn chia sẻ với bạn một trong những câu chuyện thành công nhất mà tôi biết được. Tôi xin đăng nguyên văn email của một học viên tên Yu Yuan đã hoàn thành khóa học "Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế!" của chúng tôi. Yu Yuan, trước khi đến với chúng tôi, là một thiếu niên quậy phá, sống lông bông lang bang thậm chí còn có vấn đề rắc rối với luật pháp nữa. Tuy nhiên, khi cậu lĩnh hội được các phương pháp giao tiếp tích cực trong khóa học của chúng tôi, mối quan hệ giữa cậu với mẹ cậu và cả với thầy cô trong trường bỗng chốc trở nên tốt đẹp. Có thể nói Yu Yuan đã thực hiện một cuộc "lột xác" ấn tượng, từ chỗ là một học sinh cá biệt bỏ bê học hành và không quan tâm gì đến tương lai, cậu trở thành một học sinh đầy quyết tâm, có trách nhiệm và gặt hái nhiều thành tích cả trong học tập lẫn cuộc sống. Thậm chí sau này, Yu Yuan còn quay lại làm trợ lý huấn luyện trong rất nhiều khóa đào tạo của chúng tôi. Người gửi: Flame Ngày: Thứ 5, 30 tháng 11 năm 2005, 15:34 Người nhận: Adam Khoo Chủ đề: Thư cảm ơn Thầy Adam kính mến, Em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến thầy vì thầy đã giúp em bắt đầu có được cái gọi là "niềm hy vọng lớn" từ khóa học "Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế!" vào tháng ba vừa rồi. Trước khóa học, cuộc sống đối với em thật khó khăn. Em hiếm khi nói chuyện với mẹ và thậm chí còn dính líu đến những việc rắc rối với pháp luật. Mới tháng hai năm nay, trước khi tham gia khóa học của thầy, em đã bị tuyên án 18 tháng tù treo vì tội cố ý hành hung người khác. Cuộc đời em trước khi tham gia chương trình "Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế!" có thể nói là một chương khác. Em luôn sống trong tâm trạng căng thẳng nóng giận, và cứ nghĩ là cả thế giới đang chống lại mình. Từ những gì trải nghiệm và lĩnh hội được qua khóa học, em như tỉnh lại sau một cơn mê dài và nhận ra rằng không phải thế giới chống lại em mà chính là em luôn tìm cách chống lại thế giới. Em học được cách giải quyết tốt hơn những vấn đề gặp phải trong cuộc sống nên cảm thấy như cuộc đời bắt đầu mỉm cười với mình. Điều quan trọng nhất mà em học được từ khóa học của thầy không phải là các kỹ năng học tập mà là cách trở thành một người tốt hơn trong cuộc sống. Đối với em, điều này còn giá trị hơn các kỹ năng học tập mà em đã học được, vì nói cho cùng, nếu em cứ phạm luật mãi, thì dù có bằng cấp gì chăng nữa phỏng có ích gì. Mối quan hệ giữa em và mẹ cũng ngày càng tốt đẹp, như thể hai mẹ con từ lúc nào đã trở thành những người bạn, và em cảm thấy rất vui vì điều đó. Mặc dù em vẫn đang trong giai đoạn thụ án treo, nhân viên tòa án đã thông báo một tin vui, em có thể được giảm án. Giờ đây, em có thể nhìn nhận mọi việc rõ ràng hơn. Từ đáy lòng mình em biết mình mang ơn thầy, vì thầy chứ không phải ai khác, đã giúp em nhận ra cái gì là quan trọng của cuộc sống. Xin cảm ơn thầy một lần nữa. Trân trọng, Yu Yuan CHA MẸ CÓ NĂNG LỰC MÀU NHIỆM TẠO NÊN SỰ THAY ĐỔI NƠI CON CÁI Nhiều phụ huynh và thầy cô giáo thường lấy làm ngạc nhiên vì tôi có thể truyền cảm hứng cho một sự thay đổi lớn trong các em, thậm chí ngay cả với những học sinh "khó trị" nhất, chỉ sau một thời gian ngắn. Tôi thường nói với họ rằng, "phép màu" không nằm ở đâu khác ngoài khả năng hiểu biết, năng lực cảm thông và cách thức giao tiếp bằng lời với các bạn trẻ. Bí quyết cũng nằm ở chỗ biết cách khơi gợi những cảm xúc tích cực trong trẻ bằng cách "bấm đúng nút". Tôi tin rằng tất cả trẻ em, về bản chất đều có sẵn trong mình động lực vươn tới thành công và rất dễ "sung" nếu ta biết cách gửi đi đúng thông điệp chúng cần. Vấn đề là ở chỗ, người lớn chúng ta có biết cách giúp chúng khám phá sức mạnh vốn có trong chính bản thân chúng hay không. Lý do giải thích tại sao hầu hết các ông bố bà mẹ cảm thấy khó bắt con cái nghe "lời hay lẽ phải" của mình là vì bản năng tự nhiên của cha mẹ xui khiến họ "bấm sai nút". Bởi thế, thay vì làm cho trẻ cảm thấy phấn chấn tự tin, họ lại chỉ làm cho bọn trẻ nhụt chí, đôi khi muốn chống đối hoặc làm ngược lại những điều mà cha mẹ chúng muốn. Ví dụ, nếu con trai bạn một ngày nào đó nói với bạn rằng, "Con thấy việc đến trường thật nhàm chán, chỉ tốn thời gian", bạn sẽ phản ứng như thế nào? Tôi biết đa số ông bố bà mẹ sẽ lập tức nhảy dựng lên và nói những câu gay gắt, "Con bị điên à?", "Mày phải học cho dù có thích hay không, nghe chưa!" hay "Con phải học vì tương lai của con". Trong các chương sau, bạn sẽ biết rằng cách phản ứng như thế không hề giúp bạn đạt được mục đích truyền cảm hứng thay đổi cho con bạn, dù đó chính là điều bạn mong muốn. Thật vậy, trước phản ứng như thế của cha mẹ, con bạn chỉ thấy một điều, đó là cảm xúc của chúng bị coi nhẹ, rằng bạn không hề quan tâm hay hiểu chúng chút xíu nào. Việc này có thể càng khiến chúng chán học hơn. Vậy, bạn nên phản ứng như thế nào để đạt được mục đích của mình? Trong quyển sách này, chúng tôi sẽ chia sẻ với bạn các phương pháp mà bạn có thể sử dụng để con bạn giải phóng sức mạnh và tài năng vốn còn ngủ yên sau những cánh cửa im ỉm khóa trong bản thân chúng. Những phương pháp mà bạn sẽ biết trong các chương sau là kết quả của nhiều năm tôi nghiên cứu và làm việc với hàng ngàn bậc cha mẹ ở Singapore và các nước trong vùng. Tôi thật lòng tin rằng, việc áp dụng những gì bạn học được từ quyển sách này sẽ làm nên một "phép màu" cải thiện mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái. Chúng ta hãy bắt đầu bằng việc học cách giải phóng và kích hoạt những khả năng tiềm ẩn trong mỗi đứa con, bạn nhé! Đáp án bài kiểm tra về việc hiểu ngôn ngữ tuổi teen - Bạn hiểu được cách viết này không: pó t4y, chàj oj? "Pó t4y" là cách viết của từ "bó tay". "Chàj oj" là cách viết của từ "trời ơi". - Những người nào được gọi là "Emo"? "Emo" là từ dùng để miêu tả một người rất nhạy cảm và có cảm xúc bất an. - "Xàm bơ", "Xàm xí" có nghĩa là gì? "Xàm bơ", "xàm xí" có nghĩa là "nhảm nhí". - "LOL" có nghĩa là gì? "LOL" là từ viết tắt của "Laugh Out Loud", có nghĩa là "cười lớn tiếng", thường được dùng trong tán gẫu qua mạng (chat). - "Là dà", "i âu ậy" có nghĩa là gì? "Là dà" là cách nói gọn của "là như thế nào". "I âu ậy" là cách nói lái của từ "đi đâu vậy". CHƯƠNG 2 GIẢI PHÓNG TÀI NĂNG TIỀM TÀNG TRONG CON BẠN Sinh con ra ai chẳng ao ước con mình thông minh có tài. Chẳng phải người đời vẫn cho rằng trí thông minh của một người luôn là yếu tố bảo đảm cho người đó gặt hái những kết quả khác thường và do đó có một tương lai tươi sáng hay sao? Vì thế mới có cảnh thiên hạ kẻ khóc người cười, nếu có những bậc cha mẹ tự hào sung sướng vì đứa con giỏi giang của mình thì cũng có không ít phụ huynh tuyệt vọng và chán nản vô cùng khi con cái họ học hành yếu kém, bị thầy cô giáo hoặc các nhà tâm lý dán cho cái nhãn đáng xấu hổ là "chậm tiêu", "đần độn", "kém cỏi"... Câu hỏi được đặt ra ở đây là: □ Trí thông minh của con người là do bẩm sinh hay nhờ bồi dưỡng đào tạo mà có được? □ Những người tài giỏi trên đời là do trời sinh hay do giáo dục mà nên? Đó cũng là vấn đề mà nhiều nhà nghiên cứu và các nhà khoa học về não bộ đã tranh luận trong nhiều thế kỷ qua, và câu trả lời là ... do cả hai yếu tố trời phú và công phu rèn luyện. Trong khi chỉ có rất ít thiên tài lọt lòng mẹ với những khả năng siêu việt (ví dụ: Beethoven có tài năng âm nhạc bẩm sinh mà không cần qua trường lớp huấn luyện) thì nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh rằng những đứa trẻ bình thường, nếu được nuôi dưỡng và đào tạo đúng cách, vẫn có thể trở thành những nhân tài vượt trội. THỰC NGHIỆM EDITH Một trong những minh chứng gây chấn động đầu tiên về khả năng đào tạo trẻ bình thường thành nhân tài được thế giới biết đến dưới cái tên Thực nghiệm Edith. Vào năm 1952, Aaron Stern, một nhà báo làm việc cho tờ New York Times đã quyết định làm tất cả trong khả năng của mình để tạo cho con gái ông, Edith, một môi trường học tập tốt nhất và đầy đủ nhất. Ông muốn kích thích và thử thách bộ não non nớt của con gái một cách tối đa. Khi Edith còn là một bào thai năm tháng trong bụng mẹ, ngày ngày Aaron cho con nghe nhạc cổ điển và đọc sách cho con (ngày nay, các nghiên cứu khoa học đã xác nhận, hài nhi có thể bắt đầu học ngôn ngữ ngay từ trong bụng mẹ). Sau khi bé Edith chào đời, Aaron bắt đầu nói chuyện với con bằng những câu hoàn chỉnh như nói với người lớn. Chẳng bao lâu sau, ông tự dạy Edith học bằng cách hằng ngày cho cô bé xem những tấm thẻ có vẽ hình, những con số thứ tự và chữ cái. Bạn đoán xem chuyện gì đã xảy ra? Tròn một tuổi, Edith đã có thể nói chuyện bằng những câu đầy đủ thành phần y như người lớn. Lên năm tuổi, bé đọc hết bộ Bách Khoa Toàn Thư Anh Quốc. Vào năm 6 tuổi, mỗi ngày bé đọc hết tờ New York Times và 6 quyển sách. Mới 12 tuổi, Edith đã được nhận vào đại học. Và ở tuổi 15, cô bắt đầu giảng dạy môn Toán Cao Cấp tại trường Đại Học Bang Michigan (Michigan State University). NHÂN TÀI ĐƯỢC TẠO RA NHƯ THẾ NÀO? Từ cuộc thử nghiệm mang tên Edith đến nay, lịch sử đã ghi nhận nhiều trường hợp về những đứa trẻ ra đời với chỉ số thông minh (IQ) trung bình, nhờ được nuôi dưỡng và học hành trong môi trường học tập lý tưởng mà bộc lộ khả năng siêu phàm. Gần đây (năm 2000) trên các phương tiện truyền thông, người ta thường nhắc đến trường hợp của Farooq Yusof (một nhà toán học người Mã Lai), ông tự dạy học ở nhà cho con bằng các phương pháp học tập siêu tốc tương tự. Kết quả của quá trình rèn luyện cao độ này là tất cả bốn người con của Yusof đều thể hiện tài năng từ rất sớm. Sufiah được nhận vào trường Đại Học Oxford năm 13 tuổi. Aisha và Iskanda được nhận vào trường Đại Học Warwick ở tuổi 16 và 13. Đặc biệt, người con út của ông, Zuleila, dự thi vào trường Cambridge vào năm lên 6. Phải chăng bạn nghĩ tôi nêu ra những ví dụ trên là để cổ súy cho việc các bậc cha mẹ nên mở "lò luyện" con cái thành thần đồng? Rất tiếc, câu trả lời của tôi là "Không". Bản thân tôi tin rằng việc kích thích cao độ trí tuệ của trẻ sẽ ảnh hưởng không tốt đến quá trình phát triển tâm sinh lý của chúng. Bên cạnh việc tạo điều kiện phát triển trí tuệ cho con, những người làm cha làm mẹ cũng cần có sự quan tâm nhất định đến quá trình phát triển tâm lý và đời sống tinh thần của con cái. Để sống thành công và hạnh phúc, con người cần phải có một trí tuệ phát triển, một cơ thể khỏe mạnh, một nhân cách đẹp, một lối sống tích cực và hài hòa trong những mối quan hệ với gia đình, xã hội và thiên nhiên. Chính vì thế, tôi không hề muốn hai đứa con gái của tôi (hiện lên ba và bốn tuổi) tham gia vào những chương trình rèn luyện trí tuệ cao độ như những người cha đã đề cập ở trên. Tôi muốn các con tôi được tận hưởng niềm vui hồn nhiên, vô tư lự của tuổi thơ, để khi lớn lên các cháu sẽ trưởng thành cả về trí tuệ lẫn tâm hồn theo một nhịp độ tự nhiên. Mặc dù nhiều đứa trẻ trong "lò luyện thiên tài" thật sự có được bộ óc siêu việt, trí thông minh xuất chúng, nhưng không phải ai cũng thành công và hạnh phúc trong cuộc sống. Khá nhiều em trong số đó mắc phải cái gọi là "hội chứng thần đồng". Những em này thường có tâm lý không ổn định, thất bại trong việc tạo dựng một lối sống hài hòa cân bằng, thậm chí chúng thiếu hẳn những kỹ năng xã hội cần thiết. Chúng cũng gặp khó khăn trong việc hòa nhập vào đám bạn cùng trang lứa nói riêng và ngoài xã hội nói chung. Nhiều "thần đồng" trong độ tuổi trưởng thành lâm vào cảnh cô đơn bởi lối sống lệch lạc, khép kín, vì thế mà gặp khó khăn trong việc tận hưởng những niềm vui bình thường trong cuộc sống hàng ngày. Điển hình là trường hợp của Sufiah Yusof, cô được tuyển vào học ở Đại Học Oxford danh giá vào năm 13 tuổi nhưng chỉ hai năm sau, cô đã bỏ nhà ra đi, quyết định trở thành bồi bàn để thoát khỏi những áp lực và đòi hỏi nghiệt ngã từ người cha. Thông qua những điều trình bày ở trên, tôi muốn nhấn mạnh một điểm rằng: HẾT THẢY chúng ta ai cũng có tiềm năng và cơ hội trở thành nhân tài, rằng trí thông minh quả thật có thể được khai thác, phát triển và bồi dưỡng thông qua các phương pháp đào tạo đặc biệt. Tuy nhiên, không nên gượng ép, bắt con trẻ phải phát triển thành "thiên tài". Để chúng có một cuộc sống thành công và hạnh phúc, những phương pháp nuôi dạy con thành tài đều phải được thực hiện đúng cách, vào đúng độ tuổi và hài hòa với nhịp độ phát triển tự nhiên của trẻ. TỪ HỌC LỰC YẾU KÉM ĐẾN HỌC SINH XUẤT SẮC TOÀN DIỆN Nếu bạn vì vô tình mà không biết đến những biện pháp giúp khơi dậy và phát triển trí thông minh của con từ lúc chúng còn bé và cho rằng bây giờ mới bắt đầu là quá trễ thì không đúng đâu! Não bộ của chúng ta liên tục phát triển qua từng giai đoạn cuộc sống. Và một khi nó chưa được vận hành hết công suất thì chúng ta còn có thể tăng cường khả năng tận dụng sức mạnh não bộ ở bất cứ độ tuổi nào. Một trong những ví dụ tốt nhất mà tôi có thể kể cho bạn nghe là câu chuyện về cuộc đời tôi. Để bắt đầu, tôi xin nhấn mạnh một điều là tôi sinh ra không có gì đặc biệt. Trái lại, hồi bé tôi còn bị coi là... "đần độn", "tối dạ", "ngu lâu", "đầu đất" nữa. Trong những năm đầu tôi học tại trường tiểu học St Stephen, cha mẹ tôi chán nản và phiền lòng ghê gớm khi quý tử của họ "chẳng bằng ai". Tôi không thể nhớ nổi bảng cửu chương, mấy từ tiếng Hoa thông dụng thì học trước quên sau. Tóm lại, chữ nghĩa của tôi không những "không đựng đầy một chiếc lá trúc", mà tôi còn là một thằng nhóc lười biếng, không thể tập trung vào bất cứ việc gì cho đến đầu đến đũa. Trong lớp, thay vì nghe giảng bài, tôi không nhìn ra cửa sổ mơ màng chuyện đâu đâu thì cũng vẽ nguệch ngoạc trên giấy, chọc phá bạn bè và kết quả... thi rớt hầu hết các môn học. Thầy cô giáo liệt tôi vào diện "ngu lâu khó đào tạo" và than phiền về việc tôi "không có khả năng tập trung". Đâu chỉ có thế, sau khi dính vào khá nhiều vụ đánh nhau và vi phạm kỷ luật trong trường, tôi còn bị đuổi học vào năm chín tuổi (lúc tôi đang học lớp ba). Mẹ tôi phải cày cục mãi mới xin được cho tôi vào học ở một trường khác (trường tiểu học Ngee Ann), nhưng tôi vẫn "chứng nào tật ấy", tiếp tục "xơi ngỗng" trong các kỳ thi, tiếp tục bị gọi lên phòng giám thị nghe mắng vốn. Trong kỳ thi cuối cấp tiểu học (Primary School Leaving Exams – PSLE), điểm thi của tôi xấu đến nỗi cha mẹ tôi vác học bạ đến xin học ở đâu là y như rằng bị từ chối ở đấy (sáu trường cả thảy). Chả ai muốn nhận một học sinh lười biếng và dốt nát như vậy. Cuối cùng, tôi buộc phải vào một ngôi trường mà không ai biết tới. Đó là một trong những trường ở Singapore có thứ tự xếp hạng cao nhất "từ dưới đếm lên" vào thời điểm đó. Mặc dù được cả thầy cô trực tiếp giảng dạy lẫn thầy hiệu trưởng tận tâm giúp đỡ nhưng tôi vẫn "ngựa quen đường cũ", chỉ khoái đàn đúm với lũ trẻ giống tôi: thích trốn học đi chơi, điểm số tốt xấu gì cũng mặc kệ. Đám bạn tôi lúc bấy giờ chẳng đứa nào dám mơ vào trung học chứ đừng nói gì đến ngưỡng cửa đại học. Phần lớn đều nghĩ, may mắn lắm mình mới học xong trung học cơ sở rồi nhờ vào vận số xem có được nhận vào học ở một trường trung học dạy nghề nào đó không. Tuổi thơ cùng với những kinh nghiệm này đã hình thành và ấn định trong tôi một thái độ và niềm tin tiêu cực rằng: Adam Khoo tôi, trời sinh ra đã dốt nát, biếng học ham chơi. Quả thật học hành sao mà khó khăn với tôi đến thế. Chắc bạn cũng đoán ra, tôi liên tục nhận điểm kém và xếp hạng 156 trong tổng số 160 học sinh toàn khối. Đời tôi chỉ bắt đầu thay đổi khi cha tôi (trong nỗi tuyệt vọng ghê gớm) đã quyết định làm một việc mang ý nghĩa "còn nước còn tát" là đăng ký cho tôi vào học các chương trình về động lực cuộc sống dành cho thiếu niên. Thông qua những chương trình này, lần đầu tiên tôi được biết một sự thật rằng: tất cả chúng ta đều sở hữu não bộ với những khả năng hầu như vô tận, nhưng thành công chỉ đến với những người có cách nghĩ đúng đắn, tin tường vào bản thân và nắm được các phương pháp học tập hiệu quả. Cũng nhờ khóa học này, tôi như tái sinh thành một con người khác: có niềm tin mới mẻ vào bản thân và cùng với nó là những động lực vươn lên trong cuộc sống. Cứ như thể tôi vừa chạm vào cây đũa thần và biến hóa thành người khác. Thông qua những khoá học ngắn hạn và rất nhiều quyển sách tôi đã đọc ngấu nghiến, tôi như bừng tỉnh và nhận ra rằng tôi đang nắm trong tay chìa khóa mở cánh cửa dẫn tới thành công, như tôi hằng mơ ước từ tận đáy lòng mà không dám thú nhận dù với chính mình. Con người mới mẻ đầy quyết tâm và phơi phới đi lên trong thằng bé 13 tuổi ấy bắt tay vào công việc hoạch định cho tương lai. Tôi bắt đầu áp dụng các kỹ thuật học tập như "Học Bằng Cả Não Bộ" (Whole Brain Learning), "Kỹ thuật Trí Nhớ Siêu Đẳng" (Super Memory Techniques) và "Cách Đọc Nhanh" (Speed Read- ing). Dần dần, thông qua việc chăm chỉ rèn luyện các phương pháp học tiên tiến này, tôi bắt đầu nhận ra rằng thật ra tôi cũng giỏi giang như bất kỳ ai. Thậm chí thông qua con đường tự học, tự đào luyện, tôi có thể có những thành tích vượt trội... hơn cả những học sinh giỏi nhất trường. Tại sao không?! Trong tâm trạng hào hứng cao độ với những viễn cảnh tươi sáng sau một phát hiện mang tính đột phá như thế, đứa trẻ 13 tuổi ấy còn đặt ra một số mục tiêu không tưởng (đối với một học sinh vốn "đội sổ" trong trường như tôi). 1. Vươn lên trở thành học sinh xuất sắc nhất ngôi trường tôi đang học 2. Đậu vào trường Trung Học Victoria – một trong ít trường danh giá nhất Singapore 3. Đậu vào khoa Quản Trị Kinh Doanh của trường Đại Học Quốc Gia Singapore – NUS – luôn nằm trong top 50 trường đại học hàng đầu thế giới trong nhiều năm qua) 4. Kiếm được một triệu đôla đầu tiên vào năm 26 tuổi – một mục tiêu mà ngay cả những học sinh tài giỏi nhất cũng không dám mơ tới Tôi toàn tâm toàn ý cho các mục tiêu cao vời của mình, và dĩ nhiên tôi lao vào học – cực kỳ chăm chỉ và vất vả – như để bù lại quãng thời gian đã mất. Bên cạnh đó, việc áp dụng tất cả các phương pháp học tiên tiến một cách thành thạo (kỹ thuật ghi nhớ, cách đọc nhanh, lập Sơ Đồ Tư Duy, ứng dụng lý thuyết vào thực hành, kỹ thuật thi cử,...) vào tất cả môn học cũng giúp tôi rất nhiều trong việc nhanh chóng bắt kịp bạn bè. Sau mấy năm cố công gắng sức, mọi nỗ lực của tôi đã được đền bù một cách hậu hĩnh. Từ một học sinh dốt nhất trường, tôi leo lên đứng nhất trường với bảy điểm mười tuyệt đối trong kỳ thi tốt nghiệp cấp hai, và được nhận vào trường Victoria danh tiếng (như mục tiêu tôi đã đề ra). Mấy năm sau, tôi lại đạt toàn điểm 10 trong kỳ thi tốt nghiệp cấp ba. Thành tích này giúp tôi đạt được mục tiêu thứ ba của mình: đậu vào trường NUS, khoa Quản Trị Kinh Doanh. Tại NUS, tôi vẫn tiếp tục sử dụng các phương pháp đã ứng nghiệm với mình, và bao giờ cũng có mặt trong danh sách 1% sinh viên xuất sắc nhất trường. Tôi cũng là một trong những sinh viên đầu tiên tham gia chương trình Phát Triển Tài Năng của NUS. Tôi hoàn thành chương trình đại học bốn năm với bằng cử nhân danh dự chỉ trong vòng ba năm. Và trong suốt ba năm đó, tôi lúc nào cũng nằm trong tốp sinh viên giỏi nhất trường. Đó cũng là thời điểm tôi viết tác phẩm đầu tay "I Am Gifted, So Are You!"–"Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế!". Quyển sách này là phương tiện hiệu quả cho phép tôi gửi gắm một thông điệp mạnh mẽ đến các bạn trẻ xa gần rằng: cho dù trong quá khứ, họ có học dở đến mức nào, bị những người xung quanh gán cho những danh hiệu tồi tệ ra sao thì họ vẫn có thể đạt kết quả cao trong học tập và thành công trong cuộc sống, nếu (và chỉ thế mà thôi) họ có niềm tin vào bản thân, có cách nghĩ đúng đắn cũng như các phương pháp học tập hiệu quả. Cũng xin nói thêm là quyển sách "Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế!" đã liên tiếp dẫn đầu danh sách bán chạy tại Singapore. Sau khi được hai dịch giả Trần Đăng Khoa - Uông Xuân Vy biên dịch và hiệu chỉnh để phù hợp với ngôn ngữ tiếng Việt và hoàn cảnh ở Việt Nam, "Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế!" không những nhanh chóng trở thành một trong những quyển sách bán chạy nhất tại Việt Nam mà còn là một "hiện tượng" trong giới trẻ. Cùng với thành công của quyển sách "Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế!", tôi bắt đầu tổ chức những chương trình như "Superkids" (Thiếu Nhi Siêu Đẳng) dành cho trẻ em từ 7 đến 12 tuổi và chương trình "I Am Gifted, So Are You!" (Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế!) dành cho thiếu niên từ 13 đến 18 tuổi. Hằng năm, hai chương trình này đào tạo khoảng 13.000 học sinh ở Singapore, Mã Lai, Indonesia và một số nước khác. Vậy câu chuyện về đời tôi muốn nhắn nhủ với bạn – những người làm cha làm mẹ – điều gì? Đó là dù con bạn học hành chểnh mảng và kém cỏi đến mức nào thì trong mỗi đứa trẻ cũng đều chứa đựng một tiềm năng phi thường. Đừng bao giờ đánh mất niềm tin đó vào đứa con của bạn. Điều quan trọng là bạn phải dạy cho chúng cách tin vào bản thân, cũng như cách sử dụng các phương pháp tiên tiến, để kích hoạt và thăng hoa tài năng thật sự vẫn ẩn náu trong mỗi đứa trẻ. Chúng tôi sẽ chia sẻ với bạn nhiều phương pháp mà bạn có thể dùng để giúp con bạn thành công trong học tập ở các chương sau. Tuy nhiên, cách đơn giản nhất mà bạn có thể thực hiện ngay bây giờ là tặng cho chúng một quyển sách "Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế!". BẠN VÀ TÔI ĐỀU SINH RA VỚI NHỮNG HẠT GIỐNG TÀI NĂNG VƯỢT TRỘI. TIẾC THAY, NHIỀU NGƯỜI ĐÃ VÔ TÌNH ĐÁNH MẤT NÓ Tiến sĩ Georgi Lozanov – nhà giáo dục người Bungari, đồng thời là nhà tâm lý học và cha đẻ của phương pháp Học Tập Tăng Tốc (Accelerated Learning) – từng phát biểu: "Hầu như tất cả trẻ em đều sinh ra với tiềm năng trở thành thiên tài. Tuy nhiên, trong quá trình lớn lên, đa số trẻ em đã để vuột mất những khả năng trời cho đó vì những tác động tiêu cực thường trực trong cuộc sống xã hội." Nói cách khác, không hề có những cái đầu "ngu ngốc", "mít đặc", "không thể nhận thức"... Tất cả trẻ em đều có tiềm năng trở thành người tài (như tôi là một minh chứng hùng hồn). Nếu một em nào đó chăm học nhưng chưa đạt kết quả tốt, thì đó là vì phương pháp học của em chưa hiệu quả chứ không phải do em có "cái đầu đần độn". Những học sinh không may bị xếp hạng "chậm tiêu" thường là do cách học của chúng không phù hợp với cách dạy và học truyền thống trong nhà trường. Ở phần tiếp theo của chương này, bạn sẽ cùng tôi tìm hiểu cách học của con bạn, và hướng dẫn chúng điều chỉnh phương pháp học để thành công hơn. Còn bây giờ, tôi muốn kể cho bạn nghe về một đứa trẻ không thể nói được cho đến khi hai tuổi. Không những thế, nó còn gặp rất nhiều khó khăn trong việc trả lời những câu hỏi đơn giản. Dĩ nhiên, bạn sẽ không lấy làm lạ khi biết rằng thầy cô của đứa trẻ ấy đã tin chắc mai sau nó sẽ chẳng làm nên trò trống gì. Nếu đứa trẻ ấy được sinh ra ở Singapore hay Việt Nam ngày hôm nay, có lẽ cậu sẽ bị dán nhãn "não có vấn đề" hay "trì độn", bị ném vào một cái rọ "đồ bỏ" nào đó và cuối cùng rất có thể sẽ chẳng làm nên trò trống gì thật. Bạn có ngạc nhiên không khi biết đứa trẻ mà tôi đang nói tới chính là Albert Einstein – một trong những thiên tài bậc nhất của mọi thời đại, người được đời sau xưng tụng là một trong ít khối óc vĩ đại nhất của nhân loại, cha đẻ của Thuyết Tương Đối và Vật Lý Lượng Tử. Chính bản thân Einstein cũng nhiều lần xác nhận rằng ông không sinh ra cùng với những "tinh hoa phát tiết" ra ngoài. Trong quá trình lớn lên, ông đã tự kích hoạt những khả năng tiềm ẩn của mình bằng việc cho phép bản thân tự do suy nghĩ, luôn tò mò về mọi chuyện, luôn mơ mộng, suy tưởng và cuối cùng bao giờ cũng hoài nghi về những quan điểm mang tính "khuôn vàng thước ngọc" của những bậc tiền bối. TÌM HIỂU SỨC MẠNH CỦA NÃO BỘ Để hiểu rõ trí thông minh của chúng ta kỳ diệu đến mức nào, trước hết bạn cần biết cách thức hoạt động của bộ não phi thường của bạn. Vỏ não của chúng ta (lớp trên cùng và lớp trung tâm) – đóng vai trò chính trong các suy nghĩ bậc cao – được cấu tạo từ khoảng một triệu triệu (1.000.000.000.000) tế bào não gọi là nơ-ron. Do tất cả chúng ta có số lượng nơ-ron xấp xỉ nhau (ít hơn hay nhiều hơn vài triệu thì cũng chẳng khác biệt gì nhiều), chúng ta có hệ thần kinh cơ bản, hay còn gọi là "phần cứng", giống nhau. Để hiểu được "phần cứng" của chúng ta thật sự phi thường đến mức nào, bạn hãy so sánh bộ não với tốc độ xử lý thông tin của máy vi tính được đo bằng MIPS (triệu xử lý/giây). Một bộ xử lý máy tính Intel Pentium III (500 Mhz) chỉ có thể chạy được 1.354 MIPS. Trong khi đó, mỗi tế bào não (nơ-ron) có thể xử lý 1.000 thông tin mỗi giây và toàn bộ não của chúng ta có tiềm năng xử lý 100 triệu MIPS. Điều này có nghĩa là tiềm năng não bộ của chúng ta tương đương với 73.855 máy tính cá nhân được nối với nhau và hoạt động cùng một lúc. Khoa học đã chứng minh tất cả chúng ta đều có cùng sức mạnh não bộ vô cùng lớn, nhưng tính chung chúng ta sử dụng chưa đến 1% tiềm năng thật sự này. Liên kết nơ-ron: bí mật của trí thông minh Câu hỏi được đặt ra là nếu tất cả chúng ta có cùng số lượng nơ- ron (tương đương với 73.855 máy tính cá nhân), thì tại sao có hiện tượng một số học sinh lại tiếp thu và xử lý vấn đề nhanh hơn hẳn những em khác? Tại sao một số em tiếp nhận và ghi nhớ thông tin dễ dàng trong khi một số khác lại gặp khó khăn? Câu trả lời không nằm ở hệ thần kinh não bộ (phần cứng) mà chính là cách thức trong đó các nơ-ron của chúng ta được kích hoạt và sử dụng (phần mềm). Hai mươi tuần sau khi thụ thai, các nơ-ron não bộ của chúng ta bắt đầu tạo nên những mối liên kết với nhau. Các liên kết này được gọi là liên kết nơ-ron. Mỗi khi nơ-ron tạo ra một liên kết (còn gọi là khớp thần kinh), một khuôn mẫu tư duy được hình thành. Từ đó suy ra, càng có nhiều liên kết nơ- ron trong một khu vực vào đó, chúng ta càng trở nên nhạy bén hơn trong lĩnh vực ấy. Ví dụ, nếu con bạn học giỏi Toán, đó là vì phần não bộ chịu trách nhiệm cho khả năng lập luận Toán học có rất nhiều liên kết nơ-ron. Trong khi đó, tuy giỏi Toán nhưng con bạn lại có thể vẽ không đẹp, đó là vì khu vực tưởng tượng liên quan đến thị giác trong não bộ không có nhiều liên kết nơ-ron. Vậy nếu con bạn yếu về một hoạt động não bộ nào đó (như giải các bài Toán chẳng hạn), bé có thể tăng cường trí thông minh và năng lực trong lĩnh vực đó không? Dĩ nhiên là được! Giải pháp nằm ở việc kích thích và thử thách khu vực đó của não bộ, từ đó tạo ra nhiều liên kết nơ-ron và tăng cường mức độ thông minh, nhạy bén. Nói cách khác, bằng việc luyện tập nhiều lần một việc gì đó, bạn chắc chắn sẽ thông minh hơn, xử lý vấn đề nhanh nhạy hơn trong hoạt động đó. Não bộ cũng giống như cơ bắp, một khi được luyện tập và sử dụng thường xuyên, sẽ có mức độ tăng trưởng mạnh mẽ hơn. Ngược lại, não sẽ yếu dần... giống như bất kỳ cơ bắp nào trong cơ thể khi không được luyện tập và sử dụng thường xuyên. Đây là lý do tại sao chúng tôi bao giờ cũng nhắc nhở học viên mình rằng: cách duy nhất để giỏi Toán là nắm được cách học đúng và thường xuyên làm các dạng bài tập cho đến khi thuần thục. Nếu muốn có một trí nhớ siêu đẳng, bạn cũng phải học các kỹ thuật ghi nhớ hiệu quả và liên tục luyện tập trí nhớ cho đến khi đạt đến khả năng ghi nhớ tuyệt vời. Vấn đề là ở chỗ đa số các bạn trẻ lại làm điều ngược lại: dễ làm khó bỏ. Nói cách khác, khi gặp những vấn đề khó hiểu hoặc bị điểm kém trong một môn học nào đó, chúng lập tức ngán ngại, ghét bỏ và buông xuôi không thèm cố gắng thêm chút nào nữa. Hệ quả tất yếu, chúng sẽ không bao giờ có cơ hội phát triển khả năng thật sự trong môn học đó, và dĩ nhiên kết quả môn học đó ngày càng tệ hơn. Tiềm năng vô hạn của trí thông minh con người Có phải mỗi người được sinh ra với một "hạn mức" thông minh nào đó và mức độ ấy là cố định trong suốt cuộc đời? Không phải vậy, mức độ thông minh của một người có thể được tăng cường nếu có sự kích thích não bộ hợp lý. Nhưng liệu có giới hạn nào cho trí thông minh không? Một người chậm hiểu có thể rèn luyện bản thân để trở nên nhanh nhạy hơn không? Các nghiên cứu cho thấy, với phương pháp đúng đắn và chế độ rèn luyện phù hợp, điều gì cũng có thể xảy ra. Các nhà khoa học đã tính được tổng số liên kết nơ-ron có thể được tạo thành trong não bộ chúng ta. Con số ấy lớn đến mức, nếu biểu hiện thành các con số liên tiếp nhau thì nó kéo dài khoảng... 10,5 triệu kilômét. Từ đó có thể suy ra rằng trí thông minh tiềm ẩn của con người trong thực tế là không có giới hạn. Đấy là lý do tại sao các nhà khoa học đi đến kết luận rằng một người trung bình chỉ tận dụng chưa đến 1% tiềm năng não bộ trong suốt cuộc đời. Tóm lược về não trái và não phải Để học được cách thức tận dụng tối đa tiềm năng của não bộ trong học tập, trước tiên chúng ta phải hiểu rằng vỏ não (lớp trên cùng và lớp trung tâm) được cấu tạo bởi hai bán cầu não riêng biệt, thường được biết tới như là não trái và não phải. Não trái xử lý thông tin với các chức năng liên quan đến nhận thức như: ngôn ngữ viết và nói, phân tích, lập luận, sự kiện, toán học, thứ tự,... Não phải, mặt khác, tham gia vào công việc liên quan đến sáng tạo, tưởng tượng, mơ mộng, màu sắc, âm điệu, di chuyển, cảm xúc và triết học. TẠI SAO TRẺ THƯỜNG KHÔNG THỂ TẬP TRUNG LÂU ĐƯỢC Vấn đề phổ biến nhất đối với trẻ em là chúng không thể chú ý và tập trung lâu vào một việc gì. Thường sau khi tập trung được vài phút là đầu óc chúng lại miên man với những ý nghĩ không đầu không cuối. Chẳng hạn, trong giờ Sinh học cô giáo đang giảng về một số loài sinh vật biển, sau khi nghe được vài câu lập tức trong óc cậu bé James hiện lên hình ảnh về một bãi biển nào đó và những kỷ niệm về chuyến đi nghỉ cùng gia đình, và cứ thế suy nghĩ này nối tiếp ý nghĩ kia mà chẳng có ý nghĩ nào liên quan đến những điều cô giáo đang giảng giải. Thật ra, một trong những lý do làm cho điều này thêm trầm trọng là do hệ thống giáo dục của chúng ta có khuynh hướng thiên về những môn học liên quan đến não trái như Toán, Ngôn ngữ, Lịch sử, Địa lý, Vật lý, Hóa học, Kế toán, Sinh học, Tin học,... Hơn nữa, trong giờ lên lớp, giáo viên có xu hướng dạy học bằng các phương pháp chỉ tận dụng não trái (giảng bài đơn điệu với những con số khô khan, dữ liệu thuần túy, các bài tập và bài kiểm tra). Ngoài ra, các lớp học truyền thống nhìn chung ít sử dụng các dụng cụ trực quan sinh động tạo ra âm thanh, hình ảnh, khơi gợi trí sáng tạo, hoạt động di chuyển, lôi cuốn cảm xúc hay trí tưởng tượng của người học. Tuy nhiên, gần đây một số trường tư thục tiên phong đang bắt đầu áp dụng các phương pháp mang tính bổ trợ này vào học đường. Khi não phải của một đứa trẻ không có cơ hội tham gia nhiều vào quá trình học, nó đâu có chịu "ngồi chơi xơi nước" mà sẽ giết thời gian bằng cách dệt nên những hình ảnh. Đó là lý do tại sao, ngồi học môn Sinh mà con bạn lại bay vào xứ sở thần tiên với những bãi biển xanh biếc và hàng cọ tỏa bóng trên nền cát trắng phau. Nếu không thế thì nó cũng hý hoáy vẽ nguệch ngoạc hình cô giáo hay đứa bạn ngồi bàn trên, hoặc ngồi xoay ngược ngó xuôi trên ghế, hoặc gấp tàu bay ném trong lớp, hoặc chọc phá đứa bạn ngồi bên cạnh... Điều này cũng lý giải tại sao nhiều đứa trẻ, nhất là các bé trai lúc nào cũng có vẻ bồn chồn, không thể ngồi yên được lâu. Chỉ sau vài phút, chúng bắt đầu ngứa ngáy chân tay và nhất định phải làm một cái gì đó. Tiếc thay, "cái gì đó" ấy thường không phải là việc làm được thầy cô giáo và phụ huynh khen ngợi. Sở dĩ có hiện tượng này là vì não phải cảm thấy "buồn chán", nó cần sự "dịch chuyển", "tưởng tượng" và "âm điệu" làm cho bận rộn. Kết quả, học sinh đó bị phân tán không thể tập trung vào bài học. Khi hiện tượng này xảy ra quá thường xuyên, những người lớn có trách nhiệm sẽ quy bản chất đứa bé này là "hiếu động thái quá", "khả năng tập trung ngắn hạn", "thiếu khả năng tư duy" và thậm chí "tiếp thu kém". Thực chất, đứa trẻ này KHÔNG CÓ vấn đề gì về mặt đầu óc cả, chính phương pháp dạy học và cách học MỚI LÀ VẤN ĐỀ. Chúng tôi khám phá ra rằng, ngay cả những đứa trẻ bị cho là có triệu chứng "Rối Loạn Khả Năng Tập Trung và Hiếu Động Thái Quá" (Attention Deficit Hyperactive Disorder) vẫn có thể tập trung 100% khi trí óc của chúng được vận hành đúng cách. Tại sao những học sinh "thiếu khả năng tập trung" lại có thể chăm chú 100% vào chơi game suốt mấy tiếng đồng hồ? Lý do là vì các trò chơi này tận dụng cả hai bán cầu não. Để chơi game giỏi cần đến lý luận, phân tích, ngôn ngữ (não trái) cũng như các kỹ năng của não phải như di chuyển, cảm xúc, màu sắc và tính sáng tạo. HỌC BẰNG CẢ NÃO BỘ Vậy bí quyết giúp trẻ chú ý, tập trung và học hành hiệu quả là gì? Câu trả lời là tận dụng cả hai bán cầu não vào quá trình học. Tức là hãy học bằng cả não bộ. Khi học sinh sử dụng não phải (tưởng tượng, sáng tạo, âm điệu, màu sắc, cảm xúc, di chuyển, v.v...) vào việc học, hai bán cầu não sẽ tạo ra các tác động tương hỗ cho nhau giúp tận dụng sức mạnh não bộ nhiều hơn. Đồng thời, việc học cũng trở nên thú vị và hào hứng hơn. Các nhà khoa học đã chứng minh bộ não con người có khả năng ghi nhớ những thông tin bằng hình ảnh, âm thanh tốt hơn là từ ngữ và những con số đơn thuần. Để tôi nêu một ví dụ về quá trình này. Học môn Sử thuần túy bằng não trái tức là đọc các sự kiện trong sách giáo khoa, lặp đi lặp lại cho đến khi những con số và dữ kiện được ghi vào bộ nhớ. Còn có một cách khác giúp các em học lịch sử thú vị và hiệu quả hơn nhiều: hãy học bằng cách tận dụng cả hai bán cầu não! Sau khi đọc và hiểu các sự kiện, các em có thể vẽ phác ra giấy vài hình ảnh, về một trận thắng chẳng hạn, rồi vẽ biểu đồ thể hiện những thắng lợi của quân ta về người và của; mất mát thương vong về phía quân địch. Con trai bạn thậm chí có thể phóng chiếu trí tưởng tượng của mình về quá khứ trong khi hình dung rất rõ nét chuỗi sự kiện dẫn đến thắng lợi cuối cùng ... tất cả giống như một đoạn phim 3D trong tâm trí, trong đó cậu bé có thể mường tượng và như nghe thấy cuộc đối thoại giữa các nhân vật liên quan. Việc sử dụng hai bán cầu não sẽ giúp thông tin trở nên sống động và mở rộng khả năng lưu trữ thông tin của não bộ. Học như vậy, chắc chắn cậu sẽ nhớ lâu hơn và thậm chí còn có những kiến giải riêng của mình về các sự kiện lịch sử, chứ không phải là một con vẹt chỉ biết nói lại những điều sách đã nói. BÍ MẬT CỦA CÁC BẬC THIÊN TÀI: HÃY TƯ DUY BẰNG CẢ NÃO BỘ Nhà vật lý học Albert Einstein, đại thi hào của dân tộc Đức – Goethe, đại doanh họa Leonardo da Vinci và nhà soạn nhạc vĩ đại Beethoven đều là những nhân vật được người đời sau đánh giá là những thiên tài vĩ đại nhất trong lĩnh vực của mình. Tôi xin nhấn mạnh rằng, họ trở thành thiên tài không phải vì họ sở hữu một bộ não siêu phàm. Bí mật là ở chỗ họ nắm được cách thức "cởi trói" cho tiềm năng não bộ tốt hơn đại đa số người đời. Trong khi một người bình thường sử dụng ít hơn 1% tiềm năng não bộ trong suốt cuộc đời, thì thiên tài như họ sử dụng từ 3% đến 5% khả năng ấy. Điều này, một lần nữa, liên quan đến cách vận dụng não bộ vào quá trình suy nghĩ và học tập. Đa số những người bình thường có khuynh hướng hoặc thiên về não trái hoặc thiên về não phải. Ví dụ, nếu bạn bảo một học sinh trung bình học các môn khoa học, cậu ta sẽ sử dụng não trái nhiều hơn, trong khi não phải của cậu sẽ bị phân tán bởi các hoạt động khác (như mơ màng, vẽ nguệch ngoạc, ngó ngoáy liên tục, v.v...). Nói cách khác, chỉ có một trong hai phần não bộ của cậu ta làm việc. Việc này giải thích cho sự thiếu chú ý, thiếu tập trung, không hiểu bài và nhớ bài kém của cậu học sinh trung bình ấy. Trong khi đó, một học sinh tài năng sẽ tận dụng cả não trái và não phải vào việc học các môn khoa học. Bằng cách vận dụng cả hai bán cầu não cùng một lúc, những người tài tận dụng được nhiều sức mạnh não bộ hơn trong tư duy và học tập. Các nghiên cứu về những thiên tài xuất chúng trong mọi thời đại đã chứng minh lý thuyết trên là đúng. Cái gì đã giúp Einstein giải phóng khả năng thiên phú và hình thành ý tưởng khi ông đưa ra Thuyết Tương Đối (E = MC2) làm thay đổi cả thế giới? Trong khi hầu hết các nhà khoa học chỉ tận dụng não trái trong việc nghiên cứu khoa học (lập luận, số liệu, phân tích, toán học, chuỗi sự kiện), Einstein kết hợp tận dụng nhiều chức năng não phải. Nhà bác học thích chơi đàn viôlông (âm điệu) để thư giãn và ông cũng dành hàng giờ cho những mơ mộng sáng tạo. Ông tưởng tượng mình đang cưỡi trên một tia sáng và du lịch đến tận cùng vũ trụ. Chính trong chuyến bay tưởng tượng ấy mà ông đã có những suy tư mang tính đột phá và hình thành khái niệm về mối liên hệ giữa không gian và thời gian. Ông dùng não phải để khơi gợi phát triển ý tưởng, đồng thời dùng não trái để hợp lý hóa chúng bằng toán học. Đây cũng chính là bí quyết giúp thiên tài Leonardo da Vinci có được cảm hứng sáng tạo đặc biệt, giúp ông tạo ra những bức tranh sống mãi với thời gian. Cho đến tận ngày nay, các nhà phân tích từ nghệ thuật đến khoa học, từ quang học đến tâm lý học vẫn không ngừng tìm hiểu và tranh luận về nụ cười bí ẩn của thiếu phụ trong kiệt tác Mona Lisa của ông. Trong khi hầu hết các họa sĩ chủ yếu sử dụng não phải để vẽ (sáng tạo, tưởng tượng, phối màu, hình dung, v.v...), Leonardo da Vinci còn tận dụng các chức năng não trái. Trước khi vẽ, ông dùng các phương trình và công thức toán học để tính chính xác tỉ lệ giữa các gam màu, độ sáng tối nhằm tạo ra hiệu ứng hình ảnh và màu sắc mong muốn. Vậy, chúng ta có thể huấn luyện con cái cách suy nghĩ và học tập như một người tài không? Chắc chắn là được! Mỗi đứa trẻ đều có tiềm năng trở thành người tài giỏi, tôi cũng thế mà bạn cũng thế. Bí quyết nằm ở việc dạy chúng cách tận dụng tiềm năng khối óc trong tư duy và học tập. Trong phần còn lại của chương này, chúng tôi sẽ giới thiệu với bạn những cách thức để làm được việc này. Đây cũng chính là những gì chúng tôi dạy học sinh trong chương trình "Thiếu Nhi Siêu Đẳng" và "Tôi Tài Giỏi!". HÃY GIẢI PHÓNG SỨC MẠNH NÃO BỘ CỦA BẠN NGAY BÂY GIỜ Bạn có tin rằng mình có thể tăng cường sức mạnh não bộ của bạn ngay lập tức với các phương pháp tận dụng cả não bộ một cách đúng đắn không? Chắc chắn là được! Chúng ta hãy bắt đầu với một bài tập đơn giản. Bạn hãy cố hết sức để ghi nhớ danh sách 20 từ dưới đây trong hai phút (mà không viết ra giấy). Hãy làm bài tập này ngay bây giờ trước khi đọc tiếp. Điều này rất quan trọng. 1. Bức tượng 11. Cái quạt 2. Bách Khoa Toàn Thư 12. Tóc 3. Vương miện 13. Con ma 4. Hypecbon 14. Cảnh sát 5. Người lao công 15. Sở thú 6. Cây dù 16. Điện thoại di dộng 7. Chất Flo 17. Ban Quản lý 8. Cây sồi 18. Nhật Bản 9. Sự quang hợp 19. Phổi 10. Trái chuối 20. Nhảy dù Hãy viết ra càng nhiều càng tốt những từ mà bạn nhớ được! Bạn nhớ được bao nhiêu từ sau hai phút ghi nhớ? Hầu hết những người bình thường có thể nhớ được 7-12 từ theo thứ tự. Bạn có nghĩ mình có thể nhớ được tất cả 20 từ theo thứ tự, sau khi chỉ lướt qua danh sách trên một lần duy nhất không? Có thể bạn đang lắc đầu hoài nghi. Chắc chắn bạn không thể làm được việc này nếu chỉ sử dụng phương pháp não trái truyền thống, tức là lặp đi lặp các từ trong đầu để ghi nhớ. Tuy nhiên, khi ta sử dụng phương pháp huy động toàn não bộ thì việc nhớ được 20 từ trên trở thành "chuyện nhỏ". Có cách nào giúp bạn làm được việc này? Bí quyết nằm ở việc huy động trí tưởng tượng, tính sáng tạo, cảm xúc, sự di chuyển, màu sắc và âm điệu vào quá trình ghi nhớ. Hãy làm theo hướng dẫn sau đây: Hãy tưởng tượng bạn nhìn thấy một BỨC TƯỢNG bằng vàng cao ba thước trong tâm trí. Bây giờ, hãy hình dung bức tượng đó một tay ôm QUYỂN BÁCH KHOA TOÀN THƯ màu nâu nặng trịch, còn tay kia thì giữ cái VƯƠNG MIỆN trên đầu. Trên vương miện là một QUẢ BÓNG HÌNH BẦU DỤC (hình dạng giống đường HYPECPON) đang xoay nhanh. Quả bóng văng ra ngoài và bay trúng vào một NGƯỜI LAO CÔNG khiến ông làm rơi CÂY DÙ bảy sắc cầu vồng. Ở đỉnh dù, một bông hoa nở ra và HO khạc nước xuống mặt đất (phát âm tương tự như CHẤT FLO). Nước làm cho đất tươi tốt và từ đó mọc lên một CÂY SỒI màu đỏ khổng lồ. Đây là một cây sồi thần kỳ, khi QUANG HỢP, nó tạo ra tấm hình một cô gái trên thân cây. Trong tấm hình, cô gái cầm một TRÁI CHUỐI. Cô đang lột vỏ chuối tạo thành một CÁI QUẠT thổi tung TÓC cô gái. Tóc cô bay ra dính vào một CON MA. Con ma sau đó bị CẢNH SÁT bắt nhốt vào SỞ THÚ. Trong sở thú, con ma nhất quyết đòi mời luật sư, nên nó ăn cắp ĐIỆN THOẠI DI ĐỘNG của một NHÀ QUẢN LÝ người NHẬT (giúp bạn nhớ đến từ BAN QUẢN LÝ và NHẬT BẢN). Nhà quản lý này hét to đến nổi PHỔI của ông văng ra. Hai lá phổi từ từ NHẢY DÙ xuống đất. Bây giờ, hãy tưởng tượng toàn bộ câu chuyện diễn ra như một bộ phim trong tâm trí bạn. Bạn có thấy việc ghi nhớ như vậy vui hơn không? Nào, hãy viết ra 20 từ theo thứ tự. Lần này bạn nhớ danh sách từ dễ dàng hơn nhiều, đúng không nào? Tại sao vậy? Đó là vì bạn đã kích hoạt cả hai bán cầu não vào việc ghi nhớ lần thứ hai này. Bằng việc sử dụng trí tưởng tượng, sự mơ mộng, sự sáng tạo, màu sắc và cảm xúc (tôi cá là bạn đã cười trong lúc tưởng tượng), bạn đã giải phóng từ 3% đến 5% sức mạnh não bộ giống như một thiên tài. Những gì chúng tôi vừa hướng dẫn bạn chỉ mới là phần nổi của tảng băng trôi. Danh sách 20 từ thật sự không có gì ghê gớm cả. Bạn có thể áp dụng phương pháp học bằng cả não bộ vào việc học và ghi nhớ những chủ đề phức tạp hơn nhiều như ngoại ngữ, từ vựng, chính tả, ngày tháng lịch sử, công thức hóa học, các ý chính trong bài, làm tiểu luận và hơn thế nữa. Tất nhiên lần đầu thực hiện bài tập này có vẻ hơi nhiêu khê đối với bạn nhưng sau một vài lần, bạn sẽ quen và trí tưởng tượng sáng tạo của bạn tha hồ phát huy sức mạnh của nó. Hãy hình dung nếu bạn có thể tự tập luyện và hướng dẫn con bạn cách học lý thú và hiệu quả hơn gấp nhiều lần như thế, thử hỏi con bạn có thích học không? Và điểm số của con bạn có tăng lên một cách đáng kể không? Hẳn thế rồi, cho phép tôi nêu thêm vài ví dụ khác về cách áp dụng phương pháp này nhé. Làm cách nào để nhanh chóng gia tăng vốn từ của trẻ? Một vốn từ vựng phong phú, đa dạng là hết sức cần thiết cho thành công trong học tập của con bạn. Tuy nhiên, nhiều đứa trẻ hay than phiền rằng việc học từ mới thật nhàm chán và khó khăn, điều này càng khó khăn hơn với việc học ngoại ngữ. Hãy giả sử, bạn phải ghi nhớ nghĩa của những từ sau. Từ mới Nghĩa Disburse Chi (tiền) Apoplexy Bất ngờ mất khả năng di chuyển Pertrified Cực kỳ sợ hãi Philanthropist Nhà từ thiện Rapport Tạo sự tin tưởng Kleptomaniac Kẻ ăn cắp vặt Pumice Đá bọt Hãy xem chúng ta sử dụng phương pháp học bằng cả não bộ để học nghĩa của những từ mới này một cách thú vị và dễ dàng như thế nào nhé! Bước 1: Chuyển "từ mới" thành một hình ảnh mà bạn có thể hình dung trong đầu. Bạn có thể làm vậy bằng cách chia nhỏ từ đó ra hoặc sử dụng kỹ thuật âm thanh tương tự. Bước 2: Dùng trí tưởng tượng và sự sáng tạo của bạn để liên kết hình ảnh đó với nghĩa của từ. Ví dụ: Hãy tưởng tượng bạn đang ĐI BƠI và nhìn thấy một người đang thảy những đồng tiền vàng xuống đáy hồ. Sau này, mỗi lần nghĩ đến từ "disburse", tâm trí của bạn sẽ tự động giúp bạn nhớ tới nghĩa – "chi (tiền)". Nào, bạn hãy dùng phương pháp này và tận dụng cả bộ não của mình để ghi nhớ tất cả bảy từ trên. Chúc bạn thành công! Có một cô bé tham dự khóa đào tạo của tôi năm 10 tuổi (học lớp bốn). Cô bé hứng thú với kỹ thuật này đến nỗi cô yêu cầu mẹ mỗi ngày cho mình 10 từ mới và thật khó, rồi cô bé tự phát huy trí tưởng tượng, khả năng sáng tạo và năng khiếu vẽ để ghi nhớ những từ đó. Chưa đầy 12 tuổi (ba năm sau), vốn từ của cô đã tăng lên trên 10.950 từ, nhiều hơn bất kỳ đứa bạn nào trong trường. Và phong phú đến nỗi thầy cô giáo trong trường thường phải dùng đến từ điển khi chấm các bài luận đáng kinh ngạc của cô. GHI CHÚ BẰNG CẢ NÃO BỘ Đa phần học sinh được nhà trường truyền thụ phương pháp ghi chú truyền thống theo kiểu liệt kê. Một cách thức thuần túy dùng não trái vào việc viết hết dòng chữ này đến dòng chữ khác, khiến việc tiếp thu kiến thức trở nên nhàm chán, đơn điệu và khó khăn. Người ta khám phá ra rằng, từ lâu các thiên tài như Leonardo da Vinci đã phát huy và tận dụng sự sáng tạo, hình ảnh, màu sắc, trí tưởng tượng, sự liên tưởng trong các ghi chú của mình. Cách ghi chú bằng cả não bộ giúp gia tăng sức mạnh sáng tạo và ghi nhớ của não bộ. Trong quyển sách đầu tiên của tôi, "Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế!" và trong các chương trình đào tạo trẻ em và thiếu niên, chúng tôi dạy học sinh cách sử dụng các dạng ghi chú bằng cả não bộ như Sơ Đồ Tư Duy (Mind Maps), Đồ Thị Phát Triển (Flow Charts), Sơ Đồ Khái Niệm (Concept Maps), Lược Đồ Thời Gian (Time Lines) và Biểu Đồ (Diagrams) để giúp việc học trở nên thú vị và hiệu quả hơn nhiều lần. Sơ Đồ Tư Duy về chủ đề thời tiết (môn Địa lý) Sơ Đồ Khái Niệm về chủ đề tế bào (môn Sinh học) Các kiểu ghi chú bằng cả não bộ này giải phóng các chức năng xử lý của não phải như màu sắc, sự sáng tạo, sự liên tưởng, cảm xúc, trí tưởng tượng và luận lý. Chúng tôi phát hiện ra rằng, cách ghi chú này giúp học sinh có thể tăng cường trí nhớ lên đến 350% và đồng thời giúp học sinh tiết kiệm thời gian đáng kể (bởi vì một số lượng lớn thông tin được rút gọn trong vài từ khóa và hình ảnh). TĂNG CƯỜNG SỨC MẠNH CỦA NÃO BỘ VỚI TTC Bên cạnh việc hiểu được sức mạnh của sự kết hợp cả hai bán cầu não vào việc học, bạn cũng phải biết được các cách thức khác nhau trong việc xử lý thông tin trong não bộ của con người (ở đây là trong việc học). Chúng ta tiếp thu và xử lý thông tin bằng ba cách chủ yếu sau: b) Bằng thính giác (âm thanh) Thỉnh thoảng bạn có nói chuyện một mình hay nghe một tiếng nói văng vẳng bên trong khi đang học hay suy nghĩ không? Bạn đang xử lý thông tin dưới dạng thính giác. c) Bằng cảm nhận (cảm giác và sự di chuyển) Đôi khi bạn có để ý thấy mình nhúc nhích ngón tay trong lúc suy nghĩ không? Bạn có học tốt hơn khi viết ra giấy hay đi tới đi lui không? Bạn đang xử lý thông tin dưới dạng cảm nhận nếu bạn làm như vậy. a) Bằng thị giác (hình ảnh) Cách đầu tiên mà chúng ta xử lý thông tin là tạo ra hình ảnh trong đầu. Mặc dù bạn và tôi (và con cái chúng ta) đều có tiềm năng sử dụng cả ba cách thức trên (thị giác, thính giác và cảm nhận), nhưng nhiều người trong chúng ta ưa dùng một dạng xử lý thông tin hơn cả. Việc này được biết đến như CÁCH HỌC chủ yếu của chúng ta. Tìm hiểu về cách học của bạn Tôi xin giới thiệu 1 bài tập mà bạn có thể tự làm một mình và sau đó thực hiện cùng với con mình. Hãy nhắm mắt lại và nghĩ về một số điện thoại hay một địa chỉ. Hãy lưu ý những gì diễn ra trong tâm trí của bạn. ● Bạn có THẤY con số đó trong tâm trí như một hình ảnh không? → Nếu vậy, bạn đang xử lý thông tin bằng THỊ GIÁC. ● Bạn có NÓI/ĐỌC con số đó cho mình nghe hay không? → Nếu vậy, bạn đang xử lý thông tin bằng THÍNH GIÁC. ● Bạn có THẤY con số đó và NÓI số đó cho mình nghe hay không? → Nếu có, bạn đang sử dụng kiểu kết hợp THỊ GIÁC VÀ THÍNH GIÁC. ● Bạn có CẢM GIÁC con số đó là cái gì không? → Nếu vậy, bạn đang xử lý thông tin bằng CẢM NHẬN Việc con bạn xử lý thông tin trong tâm trí như thế nào (thị giác, thính giác, cảm nhận hay kết hợp giữa chúng) có tạo ra sự khác biệt nào không? Chắc chắn là có! Việc này ảnh hưởng đến khả năng đánh vần, hiểu, ghi nhớ và tính toán của con bạn. Chúng tôi phát hiện ra rằng khi đứa trẻ gặp khó khăn trong việc đánh vần, đó là vì chúng không nhìn thấy hình ảnh của từ đó trong tâm trí (PHI THỊ GIÁC), mà chỉ cố đoán ra cách đánh vần của từ đó thông qua âm thanh (THÍNH GIÁC). Bởi vì cách đánh vần của một từ không phải bao giờ cũng khớp với cách từ đó được phát âm (nhất là trong tiếng Anh), trẻ thường mắc lỗi đánh vần sai. Những người đánh vần giỏi có khuynh hướng dùng trí nhớ để nhìn thấy từ đó trong tâm trí (THỊ GIÁC) và so sánh từ đó với từ mà họ đang viết. Ví dụ, sau khi làm việc với những đứa trẻ thuộc hạng EM3 tại Singapore (bị coi là chậm hiểu), chúng tôi khám phá ra rằng chúng là những đứa trẻ học bằng cảm nhận rất tốt, trong khi lại có kỹ năng thị giác và thính giác rất thấp. Vì thế, những đứa trẻ này gặp khó khăn trong việc tập trung, nhất là khi bị ép buộc phải ngồi một chỗ và lắng nghe bài giảng của thầy cô trong một khoảng thời gian dài. Để các em này học tốt, cần hướng dẫn các em học lý thuyết kết hợp với thực hành, tiếp xúc và di chuyển xung quanh. Khi học cái gì đó trong trạng thái ngồi yên một chỗ và chỉ lắng nghe hoặc đọc sách, chúng sẽ bồn chồn không yên và cuối cùng sẽ ngủ quên. Sau khi làm việc với những đứa trẻ từ các chương trình năng khiếu, chúng tôi phát hiện ra rằng tất cả các em này đều kết hợp việc xử lý thông tin bằng thị giác, thính giác và cảm nhận một cách tự nhiên, nhuần nhị. Khi quan sát một trong những học sinh năng khiếu học môn Sinh học, chúng tôi phát hiện ra rằng cô ấy hình dung các thí nghiệm và hình ảnh trong tâm trí (thị giác), tự đọc thầm cho bản thân (thính giác) và viết hoặc vẽ ra các công thức và sự kiện (cảm nhận). Phương pháp đánh vần tiếng Anh hiệu nghiệm Hãy để chúng tôi chia sẻ với bạn một phương pháp hiệu nghiệm mà chúng tôi sử dụng để giúp trẻ em đạt hiệu quả cao trong việc học tiếng Anh. Phương pháp này dạy đánh vần bằng việc kết hợp thị giác, thính giác và cảm nhận của não bộ. Có tổng cộng năm bước. Giả sử bạn muốn con bạn học cách đánh vần từ "grotesque". Việc làm này kích hoạt thị giác (tưởng tượng từ) và cảm nhận (viết ra từ đó bằng các ngón tay). Bước 1: Phát âm từ Bước đầu tiên là phát âm từ đó một cách chính xác và sau đó phát âm từ đó theo cách mà nó được đánh vần (một số từ tiếng Anh không được phát âm theo cách chúng được đánh vần). Ví dụ: Phát âm đúng là "gro-tesk" Phát âm theo kiểu đánh vần là "gro-tes-cue" Bước 2: Chia nhỏ từ ra từng phần Ví dụ: grotes-que Bước 3: Nhìn lên trên và viết từ đó (theo từng phần) trong tâm trí bạn bằng những màu sắc mà bạn thích. Hình dung từ đó hiện lên trong tâm trí bạn Bước 4: Đọc to từ đó (theo từng phần) khi bạn làm bước 3 Việc làm này kích hoạt thính giác của bạn. Bước 5: Đánh vần từ đó (theo từng phần) xuôi và ngược 3-4 lần Lý do của việc đánh vần ngược là để buộc bạn phải nhìn thấy hình ảnh từ đó trong tâm trí. Bước 6: Kiểm tra lại Cuối cùng, kiểm tra lại để chắc chắn bạn đánh vần từ đó một cách chính xác. BÍ QUYẾT THÀNH CÔNG TRONG HỌC TẬP CHỈ CÓ MƯỜI BƯỚC Chúng tôi sẽ kết thúc chương này bằng việc chia sẻ với bạn mười bước học tập mà tất cả học sinh giỏi đều sử dụng để đạt kết quả xuất sắc. Nhưng trước hết hãy tìm hiểu tại sao chúng ta CẦN dạy con chúng ta CÁCH học? Trong thực tế đào tạo, mỗi khi chúng tôi hỏi các em học sinh về PHƯƠNG PHÁP học thi của các em thì chúng tôi đều nhận được những câu trả lời rất khác nhau. Đó là lý do tại sao kết quả thi cử của các em lại đa dạng và có nhiều khác biệt đến thế. Dưới đây là một số câu trả lời thông thường mà chúng tôi nhận được. Có một lý do rất rõ ràng cho biết tại sao một số em không làm bài thi tốt. KHÔNG PHẢI vì chúng KHÔNG THỂ học hiệu quả, mà là vì chúng chưa bao giờ được dạy về PHƯƠNG PHÁP HỌC. Vậy thì có phải tất cả học sinh thuộc tốp đầu đều sử dụng công thức thành công này và nhờ đó chúng luôn đạt điểm tối đa không? Đúng vậy. Với kinh nghiệm hơn 15 năm đào tạo, chúng tôi rút ra kết luận rằng, bằng việc dạy bất kỳ học sinh nào Mười Bước Thành Công sau đây, ai cũng có thể đạt được điểm 10 ở trường. Tất cả học sinh thành công đều làm theo "Mười Bước" này để đạt được mục tiêu học tập. Bước 1: Niềm tin tích cực Điểm gặp gỡ đầu tiên của tất cả học sinh xuất sắc là chúng có một cơ sở niềm tin rất tích cực. Chúng tin rằng chúng CÓ THỂ và XỨNG ĐÁNG đạt được điểm tuyệt đối. Niềm tin tích cực này truyền cảm hứng mạnh mẽ cho chúng trong học tập. Nếu giả sử chúng có sơ xuất hay không đạt được những gì đề ra, chúng không bỏ cuộc mà trái lại sẽ học hỏi từ sai lầm của mình và làm lại cho đến khi thành công. Trong phần còn lại của quyển sách (đặc biệt trong chương sáu), bạn sẽ học cách giúp con bạn tạo dựng cho mình một thái độ tốt, một tinh thần tích cực và lòng tự trọng cao. Bước 2: Đề ra mục tiêu phấn đấu cụ thể, rõ ràng Yếu tố thứ hai phân biệt những học sinh giỏi này với những em còn lại là chúng hướng đến các mục tiêu cụ thể, rõ ràng và trên tất cả, chúng biết mình muốn gì trong cuộc sống. Các mục tiêu trong tương lai của chúng (ví dụ: học tại trường Harvard, trở thành triệu phú, tìm phương thuốc chữa bệnh ung thư, v.v...) mang lại cho chúng nguồn động lực lớn thúc đẩy bản thân chúng có tinh thần và thái độ học tập chăm chỉ, trong khi những em khác bị phân tán vào những việc khác ngoài chuyện học tập. Chúng đặt ra những mốc cụ thể như đạt toàn điểm 10 trong kỳ thi và làm hết sức mình để đạt được điều đó. Chúng coi điểm số cao như một phương tiện giúp mình đạt được mong muốn trong cuộc sống. Trong khi đó, những học sinh trung bình dễ dàng bị phân tâm (ví dụ: chơi trò chơi điện tử, lướt mạng Internet, chat với bạn bè) và thiếu hẳn động lực vươn lên, đơn giản bởi vì chúng không có hướng đi cụ thể trong cuộc sống. Chúng không biết rằng mình học để làm gì. Đa số những em này học vì bị cha mẹ và thầy cô ép buộc phải học. Trả lời cho câu hỏi chúng muốn đạt kết quả như thế nào, chúng thường đáp rằng "Tôi không biết", "Điều đó phụ thuộc vào mức độ khó của bài thi" hay "Tôi chỉ hy vọng mình thi đậu". Trong chương "Làm thế nào giúp con bạn có động lực vươn tới thành công", chúng tôi sẽ chia sẻ một số phương pháp giúp bạn truyền cảm hứng cho con bạn để chúng đặt ra những mục tiêu rõ ràng trong học tập và cuộc sống. Tuy nhiên, một điều quan trọng mà bạn nên biết rõ là: NẾU con bạn không có lòng tự trọng cao, tinh thần và thái độ tích cực, chúng sẽ không bao giờ đủ tự tin để đặt ra mục tiêu cho bản thân. Và dĩ nhiên, trong quyển sách này, chúng tôi cũng sẽ hướng dẫn bạn cách nâng cao lòng tự trọng và tự tin cho con cái. Bước 3: Quản lý thời gian Bước cần thiết tiếp theo mà một học sinh "Điểm 10" thực hiện tốt là biết cách ưu tiên cho những việc quan trọng và quản lý thời gian tốt để hoàn thành những nhiệm vụ đề ra. Nếu không nắm được kỹ năng quản lý thời gian, chúng sẽ bối rối không biết cách phân bổ thời gian cho những yêu cầu trong học tập, hoạt động ngoại khóa, gia đình và giải trí. Chúng sẽ thường rơi vào trạng thái hoang mang không biết phải làm cái gì trước cái gì sau, hoặc để nước đến chân mới nhảy. Câu cửa miệng của những em này thường là "Mình sẽ làm việc đó khi có thời gian" hay "Thôi cứ để đến mai hẵng hay". Trong quyển "Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế!", chúng tôi dạy học sinh cách sử dụng sổ tay vào việc tổ chức, lên kế hoạch và quản lý thời gian cho những hoạt động học tập để đạt điểm tối đa trong các môn học. Chúng phải dự tính những việc cần làm trong sáu bước tiếp theo để đạt được kết quả tối đa, đó là: đọc nhanh, thu thập thông tin, ghi chú, ghi nhớ, ứng dụng và ôn bài. Bước 4: Đọc nhanh Điều đầu tiên mà học sinh cần lên kế hoạch phải làm là đọc sách giáo khoa và các tài liệu tham khảo khác. Trong các khóa đào tạo và những quyển sách khác của Adam Khoo, chúng tôi huấn luyện học sinh kỹ năng đọc nhanh, giúp các em không những rút ngắn thời gian đọc sách mà còn đọc hiệu quả hơn. Trong khi một người trung bình đọc khoảng 150-240 từ một phút và hiểu được dưới 50%, những học sinh được huấn luyện khả năng đọc nhanh có thể đọc được khoảng 850-1500 từ một phút. Đọc nhanh gấp sáu lần và hiểu được từ 80% đến 100%! a) Đọc phần tóm tắt trước Thông thường, các em được dạy là đọc phần tóm tắt chương vào phút chót, còn chúng tôi dạy học sinh đọc phần tóm tắt trước khi vào đọc nội dung chi tiết. Với việc đọc phần tóm tắt trước, học sinh có một khái niệm rõ ràng hơn, một cái nhìn tổng quan về các ý chính và các đơn vị kiến thức. Sau đó, khi đọc vào nội dung chi tiết, chúng có thể lĩnh hội và nắm bài được tốt hơn b) Đọc câu hỏi trước Tiếp theo đó cần đọc các câu hỏi (thường ở đoạn cuối chương) trước khi đọc nội dung. Khi biết câu hỏi trước, học sinh có mục tiêu rõ ràng hơn khi đọc sách và có khái niệm sơ bộ về những thông tin chính cần nắm. Một lần nữa, cách thức này sẽ gia tăng khả năng hiểu bài của người học lên đáng kể. c) Đọc với cây bút dẫn đường Một kỹ thuật quan trọng là đọc với một cây bút dẫn đường cho ánh mắt bạn qua từng dòng chữ. Những học sinh sử dụng vật dẫn đường sẽ đọc tập trung hơn và hiệu quả hơn trong việc nắm ý. d) Đọc một lúc từng cụm 5-7 từ Lý do chính khiến đa số mọi người có tốc độ đọc sách dưới tiềm năng thật sự của họ là vì ngay từ đầu họ đã nhiễm thói quen đọc từng chữ một. Khi mắt ta dừng lại và dính vào từng chữ một, tốc độ đọc của ta không vượt qua được vạch giới hạn là 240 từ một phút. Điều mà nhiều người còn chưa nhận ra là mắt người có khả năng đọc được 5-7 từ cùng một lúc (gọi là khẩu độ mắt). Làm cách nào học sinh của chúng tôi có thể đọc với tốc độ 1500 từ một phút? Chẳng qua là chúng tôi rèn luyện các em đọc từng cụm 5-7 từ trong mỗi lần nhìn. Kết quả là tốc độ đọc của chúng ngay lập tức tăng gấp 5-7 lần. Bước 5: Lọc ra thông tin chính Khi đọc sách giáo khoa, học sinh phải học một kỹ năng quan trọng, đó là xác định và thu thập những từ khóa trong một đoạn văn. Những em học kém cố đọc và ghi nhớ tất tần tật mọi thứ trong bài. Trong khi các em học giỏi biết rằng mỗi bài trong sách giáo khoa chỉ có 20% từ khóa chứa đựng thông tin cần thiết để đạt điểm 10. Vì vậy, chúng lọc và trích ra 20% thông tin chính yếu đó, nhờ vậy mà thời gian học và ôn bài giảm xuống đáng kể. Bước 6: Ghi chú bằng cả não bộ Việc tiếp theo mà tất cả học sinh giỏi đều làm là chúng dùng cả não bộ vào việc sắp xếp các từ khóa và thông tin vào bảng ghi chú để ôn bài và ghi nhớ nhanh chóng. Bằng việc sử dụng cách ghi chú bằng cả não bộ (ví dụ: Sơ Đồ Tư Duy, Đồ Thị Phát Triển, Sơ Đồ Khái Niệm, v.v...), chúng tiết kiệm được nhiều thời gian ôn bài và ghi nhớ bài (nhờ vào việc dùng cả hai bán cầu não). Trong thực tế, kết quả học tập của một học sinh phụ thuộc rất nhiều vào chất lượng ghi chú của học sinh đó. Bước 7: Kỹ thuật ghi nhớ Lời biện minh và cũng là lời than phiền thường gặp nhất của những đứa trẻ học yếu là chúng có trí nhớ kém. Trong khi các em học giỏi biết rằng không có chuyện trí nhớ tốt hay kém, mà chỉ có việc trí nhớ đó có được rèn luyện hay không. Bằng việc sử dụng các kỹ thuật trí nhớ siêu đẳng đã được đề cập chi tiết trong sách "Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế!", học sinh có thể ghi nhớ đầy đủ và sau đó nhớ lại tất cả sự kiện và con số trong ghi chú một cách dễ dàng. Bước 8: Ứng dụng kiến thức lý thuyết để giải các dạng bài tập, câu hỏi Hiếm khi nào những câu hỏi và đề thi ra giống hệt trong sách hoặc chỉ cần bê nguyên si những kiến thức trong bài học vào làm là đạt điểm 10. Vì thế mới có chuyện những người học vẹt chẳng mấy khi đạt điểm tuyệt đối. Sau khi lưu tất cả sự kiện và thông tin vào bộ nhớ, học sinh phải biết cách ứng dụng và tổng hợp những gì vừa học vào trả lời các dạng câu hỏi và giải các bài tập khác nhau thường ra trong đề thi. Sở dĩ các em học sinh xuất sắc đạt nhiều điểm 10 là bởi vì chúng biết cách ứng dụng linh hoạt kiến thức vào những dạng câu hỏi và đề bài cụ thể. Chúng cũng biết rằng mỗi đơn vị kiến thức có một số dạng câu hỏi và bài tập nhất định. Chúng sẽ làm quen với tất cả các dạng câu hỏi có thể ra thi (từ các đề thi cũ) và học các bước để đưa câu trả lời tốt nhất có thể. Bước 9: Ôn bài Các nghiên cứu khoa học cho thấy não bộ con người có khuynh hướng quên đi 80% những gì được học trong vòng 24 giờ. Các em học giỏi biết rằng chúng phải liên tục ôn bài từ các ghi chú bằng cả não bộ. Có như vậy, kiến thức mới không bị phai mờ và có thể mở sẵn một "cổng vào" để khi cần chỉ cần nhấp vào đó, khối kiến thức sẽ được đánh thức dậy. Chúng ta làm điều đó như thế nào? Chỉ có một cách: bao giờ cũng ôn lại những gì đã học trong vòng 24 tiếng. Bước 10: Kỹ năng thi Bước cuối cùng là học và áp dụng các kỹ năng thi cử khi làm bài thi. Những người học hành hiệu quả biết cách thư giãn trước giờ thi, khi vào phòng thi rồi thì biết cách trình bày bài ngắn gọn, súc tích và quản lý thời gian hiệu quả để hoàn thành bài thi tốt nhất trong ngày quan trọng này. Bạn đọc thân mến, thế là tôi đã mách bạn bí quyết giúp những học sinh đứng đầu đạt được các kết quả tuyệt đối. Như bạn đã thấy, để học tập hiệu quả đâu phải chỉ đơn giản cầm sách giáo khoa lên và đọc thuộc lòng như cháo chảy là đạt điểm cao. Cần phải thấm nhuần Mười Bước Học Tập Hiệu Quả và kiên trì áp dụng tất cả những bước đó. SỨC MẠNH CỦA MƯỜI BƯỚC HỌC TẬP HIỆU QUẢ Công thức học tập này đã được truyền đạt và sử dụng bởi hàng trăm ngàn học sinh ở Singapore, Mã Lai, Indonesia và các nước lân cận. Nhiều học sinh trung bình và dưới trung bình đã đạt được những tiến bộ tưởng như trong mơ. Các bạn học sinh có bước chuyển mình ngoạn mục như vậy đã báo cho chúng tôi biết rằng giờ đây, họ có thể đạt được những kết quả cao nhất một cách dễ dàng và thường xuyên hơn nhiều. Xin giới thiệu một số email do các học viên gửi đến chúng tôi. Điểm 10 trong kỳ thi tốt nghiệp tiểu học Người gửi: "Wan Ting Leong" Người nhận: Adam Khoo Ngày: Thứ hai, 27 tháng 9 năm 2006, 16:28 Chủ đề: Thư cảm ơn Chào chú Khoo, Cám ơn chú và khóa học "Thiếu Nhi Siêu Đẳng" của chú. Cháu vừa đạt 265 điểm trong kỳ thi hết bậc Tiểu học. Cháu đã tưởng rằng không thể đạt điểm số cao như thế. Mục tiêu cháu đề ra chỉ là 240 điểm, trước đây cháu học môn Sinh rất dở. Vậy mà cháu đã được điểm 10 môn đó, đây là số điểm cháu đã từng cố đạt được từ khi học lớp 4 nhưng hiếm khi nào có được. Sơ Đồ Tư Duy thật hữu ích chú ạ, vì cháu không cần phải nhớ những thông tin không cần thiết và cháu cũng tập trung vào bài tốt hơn với những màu sắc và hình ảnh trong đầu. Cháu giải Toán nhanh hơn nên có thời gian đọc lại bài thi Toán vì cháu có thể đọc các con số nhanh hơn. Môn tiếng Anh cháu cũng có tiến bộ rõ rệt. Cảm ơn chú một lần nữa và hy vọng các khóa học của chú sẽ ngày càng có nhiều bạn tham gia hơn, vì khóa học này thật sự hiệu quả. Kính thư, Wan Ting (Cô bé hay quậy đến từ St Nicks) Từ lớp học bình thường đến lớp cấp tốc... Người gửi: Pamela Leck Người nhận: Adam Khoo Gửi: Thứ hai, 6 tháng 9 năm 2006, 11:06 Chủ đề: Tôi đạt được mục tiêu rồi !!!! Adam Khoo thân mến, Tôi tham dự khóa học của anh vào tháng 06 năm 2006, huấn luyện viên của tôi là Tam- my. Tôi đề ra mục tiêu vào học lớp cấp tốc và là người giỏi nhất trong khối. Tôi đã cố gắng nhưng chỉ đứng thứ 2 trong khối thôi. Mặc dù tôi làm không tốt lắm, nhưng tôi sẽ vào lớp cấp tốc năm sau. Tôi chỉ muốn nói hai tiếng CẢM ƠN! thật lớn. Anh đã biến tôi thành một người tích cực và đầy quyết tâm. Tôi nhất định sẽ học tốt hơn trong năm sau! Pamela Leck Từ thi rớt đến đạt sáu điểm 10 xếp thứ 3 ở trường Ngày: 7 tháng 1, năm 2007 20:48 Chủ đề: Chỉ là một lời cảm ơn đơn giản nhưng chân thành Người nhận: Adam Khoo Anh Adam Khoo kính mến, Em viết lá thư này cho anh vì em muốn anh biết một sự thật là anh đã cứu vớt cuộc đời em. Em biết rằng việc làm của anh đã thay đổi cuộc đời của rất nhiều người nên lá thư này có thể không phải là một ngạc nhiên đối với anh. Đơn giản em chỉ muốn gửi lời cảm ơn thành tâm nhất tới anh mà thôi. Năm nay em 16 tuổi, vừa thi lên cấp ba, em đạt được 6 môn xuất sắc và đứng thứ 3 toàn trường. Tất cả đều nhờ vào quyển sách "Tôi tài giỏi, bạn cũng thế!" của anh. Em xin dành tặng kết quả này cho anh. Nếu không có anh, em có thể đã trở thành một kẻ hư hỏng, có thể lưu ban thêm một năm nữa. Nhưng tất cả đã thay đổi nhờ quyển sách kỳ diệu của anh. Em đã học hành chăm chỉ trong suốt 2 tháng và đạt được kết quả mong muốn. Lần đầu tiên đứng nhất lớp Người gửi: Kenneth Cher Ngày: thứ Bảy, 24 tháng 3 năm 2007 21:46 Người nhận: Adam Khoo Chủ đề: Khóa học "Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế! Em đạt được 5 điểm 10!" Thầy Adam kính mến, Em thành thật cảm ơn tất cả những điều mà thầy đã dạy cho học viên của mình. Em đã áp dụng tất cả 10 bước để học tốt hơn và kết quả đạt được rất mỹ mãn. Em không chỉ đạt được năm điểm 10 mà còn đứng nhất lớp. Cảm giác khi nhận lời khen ngợi và phần thưởng thật kỳ diệu, bởi vì đối với em đó là lần đầu tiên. Có được kết quả này là nhờ thầy và em xin cảm ơn thầy một lần nữa. Em thật sự trân trọng từng giây phút mà thầy, anh Amin và Gary đã dạy bảo em. Mong nhận được thư của thầy sớm! Học sinh của thầy, Kenneth Giải thưởng tiến bộ nhanh nhất ở trường tiểu học Người gửi: "awongkw" Người nhận: Adam Khoo Ngày: Thứ Sáu, 23 tháng 3 năm 2007, 16:39 Chủ đề: TRỢ LÝ HUẤN LUYỆN TRONG CHƯƠNG TRÌNH THIẾU NHI SIÊU ĐẲNG Chào thầy Adam, Người gửi email cho thầy là một người làm cha. Cả ba đứa con tôi đều tham dự chương trình Thiếu Nhi Siêu Đẳng của thầy, mà khóa học gần đây nhất là vào kỳ nghỉ tháng ba vừa rồi. Cả ba cháu đều gặt hái được nhiều điều bổ ích từ chương trình này, đặc biệt là đứa con gái lớn nhất của tôi, Xin Yi, đã đạt được những tiến bộ đáng kể, nó còn nhận giải thưởng Father Barre ở trường tiểu học CHIJ nữa. Đó là giải thưởng dành cho những học sinh tiến bộ nhanh nhất trong học tập. Là một người cha, tôi hết sức tự hào về thành tích của con và tôi muốn gửi lời tri ân tới thầy. Nhờ công lao của thầy, chính thầy chứ không phải ai khác đã mang lại động lực và niềm tin cho con bé. Một lần nữa, cảm ơn thầy thật nhiều vì tất cả sự tiến bộ của các con tôi trong cuộc sống và học tập. Kính thư, Alfred Wong Chúng tôi hy vọng khi đọc đến đây, bạn đã bắt đầu có niềm tin vào sự thay đổi phi thường nơi con trẻ, rằng bạn có thể truyền cảm hứng và động lực cho con, giúp chúng thành công hơn trong học tập và đó là điều hoàn toàn khả thi. Bây giờ chúng ta hãy cùng nhau khám phá chương tiếp theo... CHƯƠNG 3 BẬC PHỤ HUYNH THÀNH CÔNG CÓ QUAN NIỆM GÌ KHÁC VỚI LẼ THƯỜNG Như đã nói ở chương trước, trong nhiều năm đào tạo các khóa học đặc biệt cho đối tượng học sinh, chúng tôi có dịp tiếp xúc và quan sát những biểu hiện muôn màu muôn vẻ trong thái độ và hành vi ứng xử của các em nhỏ. Một trong những sứ mệnh mà chúng tôi đề ra cho mình là làm thế nào để ngày càng có nhiều em học giỏi hơn ở trường, có biểu hiện tốt hơn ở nhà và có thái độ sống tích cực hơn ngoài xã hội. Điều đó cũng có nghĩa là thông qua việc đào tạo của mình, chúng tôi chú ý đến việc chuyển hóa các em học sinh có thái độ bất mãn, thiếu ý chí vươn lên, thậm chí có hành vi xấu thành những con ngoan, trò giỏi, công dân tốt. Nhưng chắc một điều, chúng tôi không thể làm được điều đó nếu không có bạn, những người làm cha làm mẹ và bao giờ cũng quan tâm lo lắng cho con cái. Tại sao bên cạnh những "con ngoan, trò giỏi, công dân gương mẫu" vẫn có những em học kém, quậy phá, có hành vi không tốt cả ở nhà lẫn trong trường và ngoài xã hội? Chúng ta không thể chối bỏ sự thật rằng, có rất nhiều yếu tố hình thành nên thái độ và hành vi của mỗi cá nhân nhỏ tuổi, trong đó có: nhà trường, gia đình, bản tính, khí chất, tác động của bạn bè... nhưng quan niệm của cha mẹ mới chính là yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất đến việc hình thành nhân cách trẻ. Quan niệm mà tôi muốn nói ở đây là một tập hợp các niềm tin, các giá trị sống và thái độ trong cuộc sống của mỗi người, dù chúng ta ý thức hay không ý thức được điều đó. Những quan niệm này của cha mẹ đóng một vai trò hết sức quan trọng, nếu không muốn nói là vai trò quyết định, trong việc định hướng nhận thức và cung cách mà chúng ta đối xử với con trẻ. Một số người có quan niệm "cha mẹ bao giờ cũng đúng", thế mới có câu "Cá không ăn muối cá ươn, con cãi cha mẹ trăm đường con hư". Trong khi đó, những người khác lại có quan niệm bình đẳng giữa "cho và nhận", đồng thời cho phép con cái có cơ hội được đối thoại hoặc thương lượng các vấn đề với họ. Sau một thời gian dài làm công tác đào tạo, chúng tôi ghi nhận rằng, rõ ràng có mối liên hệ nhân quả và logic giữa những đứa trẻ có thái độ và hành vi tốt với cách thức mà cha mẹ chúng giao tiếp với con cái. Và chắc hẳn, cha mẹ của những đứa trẻ chưa ngoan, học hành chưa giỏi cũng có cách thức đối xử và giao tiếp như thế nào đó với con cái họ. Điều này có nghĩa là những đứa con ngoan trò giỏi không phải tự nhiên mà có. Phát hiện này đối với các bậc cha mẹ là một tin tốt lành: bằng cách theo gương và áp dụng những phương pháp hiệu quả của những bậc cha mẹ thành công trong nuôi dạy con cái, chúng ta có thể tạo ra những ảnh hưởng tốt đối với cách hành xử của con trẻ. Và cho dù lúc này con bạn có biểu hiện xấu đến mức nào đi nữa, thì chỉ cần thay đổi cách thức đối xử của ta với chúng là ta sẽ tạo ra một sự khác biệt lớn. Do vậy, nếu muốn con cái thay đổi theo chiều hướng tốt hơn, có hành vi và thái độ tích cực hơn, bản thân chúng ta hãy thay đổi mình trước bằng cách học hỏi và áp dụng quan niệm của các bậc cha mẹ thành công. Đó là những quan niệm như thế nào? Qua nhiều năm quan sát, tìm hiểu và khám phá, chúng tôi đã đúc kết bảy quan niệm chính của những bậc cha mẹ tuyệt vời này. QUAN NIỆM THỨ NHẤT: CON CÁI CÓ CÁCH NHÌN NHẬN MỌI VIỆC KHÁC CHA MẸ Chúng ta cần phải hiểu và thừa nhận rằng thế hệ sau có những nhận thức và quan niệm về thế giới không đồng nhất với chúng ta, cả ngôn ngữ mà chúng sử dụng cũng không giống hoàn toàn. Cái cách mà trẻ nhìn nhận về cuộc đời có nhiều điểm khác biệt với cách nhìn nhận của người lớn. Điều này hoàn toàn khoa học. Nếu Đức Phật dạy rằng thế gian vô thường, nghĩa là mọi vật luôn biến đổi thì từ rất lâu Socrates đã nói, "Không ai tắm hai lần trong một dòng sông". Vì vậy, bạn không thể bắt buộc một người ra đời sau bạn 20-30 năm lại có cách nghĩ y hệt như bạn. Thế mới có chuyện, bạn cho rằng mình muốn tốt cho con mới khuyên con nên ít chơi game mà tập trung vào học, thì nó lại nghĩ bạn đang rầy la áp đặt nó. Hoặc khi bạn hỏi han giờ giấc của con bạn, thì nó cho là bạn chỉ muốn điều khiển cuộc đời nó. Cho phép tôi nêu một ví dụ đơn giản chứng minh rằng những người khác nhau có nhận thức khác nhau về một vật như thế nào. Bạn hãy nhắm mắt lại và nghĩ đến một chiếc ghế. Bạn đang nghĩ đến chiếc ghế nào vậy? Trong những khóa đào tạo, bất cứ khi nào đặt ra câu hỏi này, chúng tôi đều nhận được hàng tá các câu trả lời khác nhau. Người hình dung trong đầu chiếc ghế sắt, kẻ thấy chiếc ghế đẩu bằng gỗ, rồi xích đu, ghế gấp, ghế bành, ghế sa lông, ghế nhựa thậm chí cả chiếc ghế mát-xa. Thí nghiệm đơn giản này cho chúng ta biết điều gì. Nếu một vật cụ thể như chiếc ghế mà còn tạo ra những hình ảnh khác nhau trong những cái đầu khác nhau, thì những khái niệm trừu tượng như "tình yêu thương", "trách nhiệm" hay "thành công" còn khác nhau đến mức nào. Đó là lý do tại sao bao giờ cũng tồn tại một độ vênh trong suy nghĩ của cha mẹ và con cái về cùng một đối tượng. Chẳng hạn bạn nghĩ, khi con mình phạm lỗi, trừng phạt nó tức là yêu thương nó, đưa nó về con đường sáng. Nhưng con bạn không nghĩ vậy, nó chỉ thấy nó bị đánh đòn, bị chửi mắng oan uổng, quá đáng và đem lòng oán trách cha mẹ. Sở dĩ có chuyện ấy là vì chúng quan niệm và định nghĩa về tình thương yêu khác với bạn. Dưới đây là một đoạn đối thoại điển hình giữa một người mẹ và đứa con trai mới lớn. Cậu ta đi chơi với bạn mà không được phép của mẹ. Cả hai người đều có thiện chí nhưng quan điểm và nhận thức ...